تمرینات خانگی موثر برای بهبود بلع در افراد مبتلا به دیسفاژی

وقتی یک بیمار دیسفاژی با مشکل بلع مواجه می شود، زندگی روزمره او و حتی تغذیه سالم او به چالش کشیده خواهد شد. خوشبختانه راهکارهایی ساده و خانگی وجود دارد که می توانند عضلات دهان، زبان و حلق را تقویت کنند و هماهنگی بلع را بهبود دهند. با اجرای روش های زیر در منزل، ایمنی بلع افزایش می یابد و خطر ورود غذا به مسیر تنفسی کاهش می یابد.

 نقش دارو در بهبود عملکرد بلع در دیسفاژی

داروهای تجویزی برای دیسفاژی عمدتاً با هدف افزایش قدرت و هماهنگی عضلات دهان، زبان و حلق عمل می کنند. نقش دارو در درمان اختلال بلع باعث می شود تحرک عضلات بلع بهبود یابد و زمان واکنش تارهای صوتی و حلق نیز کاهش داده شود. وقتی دارو همراه با تکنیک های خانگی مانند قورت دادن کنترل شده یا حرکت زبان به سقف دهان استفاده می شود، اثرات آن دو چندان می شود. دارو توانایی عضلات را افزایش داده و حرکات بلع را هماهنگ می کند، در نتیجه غذا و مایعات به شکل ایمن تر به مری منتقل می شوند و خطر ورود به مسیر تنفسی کاهش می یابد.

تقویت عضلات زبانی با حرکت زبان به سقف دهان برای تقویت اثر دارو

ابتدازبان را به آرامی روی سقف دهان قرار دهید و ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید. سپس آرام به حالت اولیه بازگردید. این حرکت را ۱۰ بار در هر جلسه و ۳ بار در روز تکرار کنید.. این تمرین باعث بهبود کنترل غذا در دهان و کاهش خطر ورود آن به مسیر تنفسی می شود. ثبات و تداوم حرکت برای نتیجه مطلوب اهمیت زیادی دارد.

 افزایش دقت و قدرت بلع به کمک آب به میزان کنترل شده

می توانید به واسطه مقدار کمی آب، کنترل بهتر عضلات دهان و هدایت صحیح مایع به حلق بدون ورود به مسیر تنفسی را فراهم کنید.

•    آماده سازی: یک قاشق آب بردارید و آن را در دهان نگه دارید.
•    تمرکز روی بلع: آرام و با دقت آب را قورت دهید و عجله نکنید.
•    تکرار: این عمل را ۵ تا ۱۰ بار انجام دهید و تعداد دفعات را روزانه افزایش دهید.
•    توجه به ایمنی: در صورت احساس سرفه یا گیر کردن، حرکت را متوقف کرده و دوباره شروع کنید.

بهبود ایمنی بلع با چانه به سینه

ابتدا چانه را آرام به سمت سینه خم کنید، بدون فشار دادن گردن. سپس لقمه یا مایعات را به آرامی قورت دهید. این حالت باعث می شود مسیر تنفسی بسته شده و غذا به سمت مری هدایت شود. تمرین را ۵ تا ۸ بار در هر وعده انجام دهید. دقت داشته باشید که حرکت آرام و کنترل شده باشد. ترکیب این تکنیک با زمان بندی مناسب و تمرکز روی حرکات دهان، ایمنی بلع را به شکل قابل توجهی افزایش می دهد و خطر سرفه و خفگی کاهش می یابد.

 آماده سازی دهان برای غذا با تکان دادن فک و لب ها

می توانید به گفته سایت napacenter از فک و لب ها برای بهبود بلع کمک بگیرید. کافیست مراحل جدول زیر را طی کنید:

   افزایش هماهنگی و کنترل بلع با بلع مایعات با غلظت های مختلف 

در سایت flintrehab اشاره شده که استفاده از مایعاتی با غلظت های مختلف می تواند یک تمرین خانگی مناسب برای بهبود بلع باشد:

•     شروع با آب رقیق: مایعات خیلی رقیق را قورت دهید تا هماهنگی اولیه برقرار شود.
•     افزایش غلظت: کم کم از مایعات غلیظ تر استفاده کنید تا عضلات حلق و زبان تقویت شوند.
•     تکرار: هر غلظت را ۵ تا ۱۰ بار قورت دهید و در طول روز چند نوبت انجام شود.
•     کنترل: سرعت بلع را آهسته نگه دارید و هنگام حس سرفه یا گیر کردن توقف کنید.
•     نتیجه: هماهنگی بهتر بین زبان و حلق ایجاد می شود و کنترل بلع افزایش می یابد.

بالا بردن حنجره و تقویت عضلات بلع با تکنیک Mendelsohn Maneuver خانگی

در تکنیک Mendelsohn Maneuver، هنگام بلع، حنجره را بالا ببرید و چند ثانیه در همان موقعیت نگه دارید. سپس آرام اجازه دهید حنجره به حالت اولیه بازگردد. این حرکت را ۵ تا ۸ بار در هر جلسه انجام دهید و روزانه ۲ تا ۳ جلسه داشته باشید. بالا بردن حنجره باعث تقویت عضلات حلق و مری و بهبود هدایت غذا می شود. 
 

تقویت عضلات حلق و مری با صاف کردن گلو همراه صدا

برای اجرای این روش، قبل از بلع یک صدای “آه” یا “ام” با شدت متوسط تولید کنید و حنجره را هنگام صدا بالا ببرید. سپس لقمه کوچک را قورت دهید و سعی کنید فشار عضلات حلق را حفظ کنید. این حرکت باعث افزایش قدرت و هماهنگی عضلات حلق و مری می شود. تمرین را ۵ تا ۱۰ بار در هر جلسه و روزانه ۲ تا ۳ جلسه انجام دهید. با انجام مداوم، فشار عضلات کمتر شده و کنترل بلع بهبود می یابد.

تقویت عضلات دهان و کنترل بلع با مکیدن و نگه داشتن مایع 

مکیدن یکی از تکنیک های تاکید شده در سایت verywellhealth برای کسانی است که با مشکل بلع روبرو هستند:

•     آماده سازی: یک قاشق آب یا نوشیدنی رقیق داخل دهان قرار دهید.
•     مکیدن: مایع را به آرامی مکیده و در دهان نگه دارید.
•     تمرکز روی عضلات: زبان و لب ها را برای نگه داشتن مایع فعال نگه دارید.
•     قورت دادن: پس از چند ثانیه، آرام مایع را قورت دهید.
•     تکرار: این حرکت را ۵ تا ۱۰ بار در هر جلسه انجام دهید تا قدرت عضلات دهان و کنترل بلع افزایش یابد.

جلوگیری از برگشت غذا به مسیر تنفسی با هماهنگی تنفس و بلع

ابتدا چند نفس عمیق بکشید و هنگام بازدم آرام لقمه یا مایع را قورت دهید. این هماهنگی باعث می شود مسیر تنفسی بسته شده و از برگشت غذا جلوگیری شود. تمرین را چند بار در هر وعده و روزانه ۲ تا ۳ جلسه انجام دهید. دقت کنید سرعت بلع آهسته باشد و تمرکز روی هماهنگی تنفس و حرکت عضلات دهان حفظ شود. تداوم این تکنیک باعث کاهش سرفه و خفگی و افزایش ایمنی بلع می شود.

جمع بندی

تمرین منظم تکنیک های خانگی برای بهبود بلع می تواند تأثیر قابل توجهی بر توانایی کنترل غذا و مایعات داشته باشد. با تقویت عضلات زبان، دهان و حلق و هماهنگی حرکات بلع، خطر ورود غذا به مسیر تنفسی کاهش می یابد و ایمنی بلع افزایش می یابد. ترکیب این روش ها با داروهای تجویزی اثربخشی درمان را دو چندان کرده و کیفیت زندگی روزمره را بهبود می بخشد.