ایمپلنت دندان یعنی جایگزین کردن ریشه‌ها برای کار گذاشتن دندان پروتزی و پر کردن جای خالی دندان‌هایی که خراب و کشیده شده‌اند. ایمپلنت، پایه و بنیادی برای دندان‌های ثابت یا متحرکی ایجاد می‌کند که قرار است به‌جای دندان‌های از دست رفته بنشینند. ایمپلنت های دندانی به عنوان یک درمان جایگزین برای پروتز های بریج بوده که دندانها تراشیده می شوند، و هدف اصلی از معرفی این درمان ( ایمپلنت دندان) این است که در آینده هیچ دندانی به خاطر پایه بریج قرار گرفتن تراشیده نشود و از بین نرود به طور کلی هر بیماری که شرایط کشیدن دندان را داشته باشد میتواند کاندید مناسبی برای کاشت ایمپلنت باشد.
ایمپلنت دندان چیست ؟
تعریف ایمپلنت دندان: ایمپلنت به پیچ ساخته شده از جنس تیتانیوم گفته می شود که در استخوان فک کاشته شده و جایگزین دندان از دست رفته می شود. ایمپلنت های دندانی میتوانند یک پارچه و یا دو تکه باشند و توسط پیچ اتصال قسمت تاج و ریشه به هم وصل شوند .
فواید ایمپلنت دندان
- بهبود ظاهر
- بهبود ادای کلمات
- آسایش بیشتر
- غذا خوردن آسان‌تر
- افزایش اعتماد به نفس
- بهبود بهداشت دهان و دندان
- دوام
- راحتی
[aparat id=”bXDyJ”]
مراحل ایمپلنت دندان
در مرحله اول و به هنگام جراحی، فیکسچر یا قطعه اصلی، درون استخوان فک قرار می گیرد، سپس روی فیکسچر، اباتمنت متصل می گردد و سپس روی آن روکش (پروتز ثابت) گذاشته می شود. بنابراین، بعد از انتخاب دندان مناسب، فیکسچر داخل دهان بیمار گذاشته می شود. پروتزی که روی آن گذاشته می شود متفاوت است و می تواند ثابت یا متحرک باشد. انجام تمامی مراحل ایمپلنت حدود ۳-۲ ماه زمان می برد و بیمار بعد از انجام جراحی باید صبر کند تا استخوان در اطراف آن کامل شکل بگیرد.
مرحله اول جایگذاری ایمپلنت دندان: بی حسی
اولین قدم برای جایگذاری ایمپلنت در دهان، بی حس کردن بافت هاست. کاشت ایمپلنت طی عمل جراحی انجام می شود بنابراین در آن برش بافت وجود دارد. ممکن است از بی حسی موضعی و احتمال آرام بخش و یا بیهوشی عمومی استفاده شود. در هر صورت در حین کاشت، کاملا راحت هستید و احساس درد نمی کنید.
مرحله دوم جایگذاری ایمپلنت دندان: برش لثه
قدم دوم، دسترسی به استخوان فک است چرا که باید پایه پیچی شکل ایمپلنت داخل استخوان فرو برود. برای این منظور ابتدا با اسکالپل (چاقوی جراحی) برشی در لثه ایجاد می شود و دو زبانه بافتی در محل کاشت ایمپلنت ایجاد می شود. سپس با ابزار دستی (اِلِوِیتور یا الِواتور) هر زبانه بالا زده می شود تا استخوان زیر آن دیده شود
پس از آن دکتر دندانپزشک استخوان را مورد بررسی قرار می دهد که در بهترین حالت ممکن و شرایط ایده آل آن استخوان باید صاف و مسطح باشد. اگر وضع متفاوتی مشاهده شود، دندانپزشک با دریل دندانپزشکی استخوان را تغییر می دهد تا به بهترین شکل خود برسد و شرایط مناسب برای جایگذاری ایمپلنت در آن فراهم گردد.
اما راه کم تهاجمی تر دیگری هم برای دسترسی به استخوان فک وجود دارد. در این روش دندانپزشک با برش دایره ای شکل کوچکی (به جای زبانه بافتی) ایجاد می کند. برای این کار از پانچ دایره ای استفاده می شود که بخش مدور کوچکی از بافت لثه را می برد. این مقدار کمی بزرگتر از قطر ایمپلنت است. سپس دریل کاری و جایگذاری ایمپلنت انجام می شود. مزیت این برش دایره ای این است که مقدار بافت هایی که صدمه می بینند کمتر و التیام سریعتر است. اما تنها در صورتی می توان از این برش کم تهاجمی استفاده کرد که دو شرط زیر وجود داشته باشد
- هیچ تردیدی در مورد مناسب بودن بافت لثه و استخوان در محل کاشت ایمپلنت وجود نداشته باشد
- هیچ نگرانی راجع به مناسب بودن موقعیت کاشت ایمپلنت وجود نداشته باشد
مرحله سوم جایگذاری ایمپلنت دندان: علامت گذاری
تعیین موقعیت ایمپلنت قدم بسیار مهمی در موفقیت درمان است. پس از ارزیابی استخوان دندانپزشک با مته های متفاوت کار سوراخ کردن استخوان را انجام می دهد. این مته ها قطرهای مختلفی دارند و کار با مته نازک تر شروع می شود و به تدریج قطر مته بزرگتر می شود تا سوراخ ایجاد شده به تدریج پهن شود. ابتدا با مته میله ای شکل مدور کوچک، محل سوراخ علامت گذاری می شود. این سوراخ علامت گذاری تا بیرونی ترین لایه استخوان می رسد و عمق زیادی ندارد. این کار برای تعیین موقعیت سوراخ پایلوت در مرکز محل کاشت ایمپلنت دندان، انجام می شود.
مرحله چهارم جایگذاری ایمپلنت دندان: سوراخ کردن استخوان
دریل پایلوت در محل علامت گذاری شده، ایجاد می شود. این سوراخ قطر کمی دارد. هنگام ایجاد این سوراخ ممکن است دندانپزشک از راهنمای پلاستیکی استفاده کند. راهنمای پلاستیکی وسیله ای است که با استفاده از قالب پلاستر دهان بیمار، قبلا تهیه شده است و به تعیین محل دقیق ایمپلنت و مرکز قرار داشتن سوراخ پایلوت و هدایت به موقعیت درست کمک می کند. سوراخی که در این مرحله ایجاد می شود طولی برابر با یک سوم تا نصف طول مورد نیاز برای کاشت ایمپلنت را دارد.
مرحله پنجم جایگذاری ایمپلنت دندان: ارزیابی جهت و راستای سوراخ اولیه
در این مرحله جهت گیری سوراخ اولیه، ارزیابی می شود. برای این منظور پین یا میله مدرج مخصوصی داخل سوراخ قرار می گیرد. این کار به دندانپزشک این فرصت را می دهد که جهت و راستای سوراخ را دوباره ارزیابی کند. اگر به نظر می رسد راستای سوراخ از راستای مورد نظر انحراف داشته است، از آنجایی که سوراخ کوچکتر از قطر ایمپلنت است و باید پهنتر شود، می توان زاویه آن را اصلاح کرد.
مرحله ششم جایگذاری ایمپلنت دندان: تکمیل طول سوراخ استخوان
در این مرحله از کار، تکمیل سوراخ انجام می شود و تنظیمات لازم صورت می گیرد. اکنون ابعاد سوراخ به اندازه طول ایمپلنت رسیده است. میله اندازه گیری دوباره در سوراخ قرار می گیرد تا عمق سوراخ مشخص شود.
در مرحله دریل کردن استخوان این مسئله خیلی مهم است که استخوان نباید زیاد از حد مورد حرارت قرار بگیرد. زیرا با بالا بردن دما، ممکن است سلول های استخوانی لطمه ببینند و اصطلاحا بمیرند و همچنین باعث می گردد ایمپلنت به استخوان جوش نخورد و پروسه پیوند استخوان و یکپارچه سازی آن که اصلی ترین و مهم ترین بخش درمان ایمپلنت می باشد؛ با شکست روبرو شود. دکتر دندانپزشک برای جلوگیری از بالا رفتن دمای استخوان از مته استفاده کند که در این بین مراقب باشد که فشار یا سرعت بالاتر از حد مجاز استفاده نکند.
هنگام پروسه دریل کردن استخوان برای ایجاد سوراخ در استخوان برای قرار دادن ایمپلنت، دائما سرم و یا محلول آب نمک برای پایین آوردن دما اسپری می گردد. که این کار باعث می شود بافت ها هم کمتر صدمه ببینند.
مرحله هفتم جایگذاری ایمپلنت دندان: ارزیابی سوراخ پیش از جایگذاری ایمپلنت
پس از آن که بخش مهم و اصلی جراحی ایمپلنت پشت سر گذاشته شد، دکتر دندانپزشک مجددا میله مدرج را داخل سوراخ ایجاد شده قرار می دهد و آن را ارزیابی می کند و برای آخرین مرتبه عمق سوراخ و زوایا و راستای ایمپلنت را بررسی می کند.
در بعضی از موارد موقعیت ایمپلنت ممکن است به ساختارهای آناتومی مانند عصب ها، رگ های خونی یا دندان های مجاور نزدیک باشد. در این شرایط ممکن است از عکس پرتوی ایکس ( عکس های OPG یا CBCT ) در مرحله ارزیابی سوراخ برای بررسی دقیق تر استفاده شود.
مرحله هشتم جایگذاری ایمپلنت دندان: پهن کردن سوراخ استخوان
دندانپزشک با مته هایی که هر یک قطر بیشتری از قبلی دارند، سوراخ را پهن تر می کند تا در نهایت قطر آن به اندازه ایمپلنت برسد.
اندازه قطر و طول ایمپلنت بر اساس میزان استخوان موجود در محل کاشت، انتخاب می شود. به طور کلی ایمپلنت بزرگتر بهتر و مقاوم تر است به همین علت تلاش می شود تا حد ممکن ایمپلنت بزرگتری انتخاب شود. هر چه طول و قطر ایمپلنت بیشتر باشد توزیع بار در آن و انتقال آن به استخوان پیرامون مطلوب تر خواهد بود. بیشتر ایمپلنت ها ۴ میلی متر قطر دارند. بعضی از دندانپزشک ها از ایمپلنت با قطر ۳.۲۵ استفاده می کنند که کمترین قطر مطمئن برای ایمپلنت استاندارد است. ایمپلنت های بزرگتر از ۴ میلی متر نیز وجود دارد اما به صورت گسترده استفاده نمی شود چون معمولا پهنای استخوان برای این ایمپلنت ها کفایت نمی کند.
مرحله نهم جایگذاری ایمپلنت دندان: ارزیابی وضعیت سوراخ محل کاشت ایمپلنت
اکنون سوراخ کاری تمام شده است و دندانپزشک دوباره با میله وضعیت سوراخ ایمپلنت را ارزیابی می کند تا مطمئن شود عمق و راستای آن درست است.
مرحله دهم جایگذاری ایمپلنت دندان: رزوه دار کردن سوراخ استخوان
دندانپزشک با استفاده از وسیله ای که رزوه ایجاد می کند (قلاویز)، رزوه هایی در سوراخ داخل استخوان ایجاد می کند که متناسب با رزوه های ایمپلنت است. حالا سوراخ آماده دریافت ایمپلنت است.
بعضی از انواع ایمپلنت، خود رزوه هستند و در حالی که داخل سوراخ استخوان پیچ می شوند، لبه های آنها شیارهای مورد نیاز را در استخوان ایجاد می کند بنابراین نیازی به رزوه کردن استخوان ندارند.
مرحله یازدهم جایگذاری ایمپلنت دندان: جایگذاری ایمپلنت
بالاخره در این مرحله ایمپلنت یا همان فیکسچر داخل سوراخ ایجاد شده در استخوان فک قرار داده می شود. این کار به طرق مختلفی انجام می شود یا به صورت دستی با آچار مخصوص دندانپزشکی که اکثر آنها مجهز به ترک سنج هستند و یا با استفاده از دریل دندانپزشکی انجام می شود.
مرحله دوازدهم جایگذاری ایمپلنت دندان: بستن سوراخ ایمپلنت با پیچ درپوش
در نهایت و در مرحله آخر جراحی سوراخ ایمپلنت بسته می شود. دکتر دندانپزشک یک کلاهک مخصوص به نام هیلینگ یا پیچ درپوش را روی ایمپلنت پیچ می کند و اصطلاحا ایمپلنت را از محیط بیرون کاملا مهر و موم می کند. پس از آن بافت لثه را که ابتدای جراحی شکافته شده بود به جای خود برمی گرداند و آن را بخیه می کند تا جوش بخورد. یک تا دو هفته برای بهبود لثه بخیه ها می مانند و پس از آن کشیده می شوند. این کشیدن بخیه کاملا بدون درد انجام می گردد.
و به این ترتیب عمل جراحی کاشت ایمپلنت به پایان می رسد. اکنون باید چند ماه صبر کنید تا استخوان به ایمپلنت جوش بخورد و بتواند فشار فک را تحمل کند. معمولا ۳ تا ۶ ماه طول می کشد تا بتوان روکش دندان روی ایمپلنت نصب کرد. با این حال گاهی صرفا برای زیبایی موقتا روکش دندان روی ایمپلنت قرار می گیرد اما به شکلی تنظیم می شود که کوتاه تر باشد تا فشاری به آن و ایمپلنت وارد نشود. اطلاعات کامل مراحل ساخت و جراحی ایمپلنت به تفصیل همراه با عکس و فیلم در مقاله زیر توضیح داده شده است.
چه کسانی نمی توانند از ایمپلنت دندان استفاده کنند؟
- افراد بسیار جوانی که فک آنها به حد کافی رشد نکرده است.
- بانوانی که باردار هستند
- افراد سیگاری (کشیدن سیگار باترمیم طبیعی بافت های بدن تداخل می کند و احتمال موفق بودن ایمپلنت دندان را کاهش میدهد)
- افرادی که الکلی یا معتاد هستند.
- افرادی که پرتو درمانی در ناحیه سر و گردن داشته اند.
- افرادی که بیماری های مزمن مثل فشار خون بالا، دیابت ، هموفیلی و بیماری های بافت همبند داشته اند.
- افرادی که داروهای خاصی مثل استروئید و کورتن استفاده می کنند.
- افرادی که دندان قروچه دارند، می باشند که احتمال شکست ایمپلنت دندان در این افراد زیاد است.
سن مناسب برای ایمپلنت کردن
باید تا سن ۱۸ سالگی صبر کرد تا اسکلت صورت شکل کامل خود را پیدا کند در غیر این صورت ممکن است در آینده به خاطر رشد فک و صورت ایمپلنت دندانی کوتاه تر به نظر برسد. در بعضی موارد مثلا اگر چند ایمپلنت دندانی در یک ناحیه کاشته شده باشد و پروتزی به شکل بریج روی ایمپلنت ها نصب شده باشد مقاومت بریج مانع از رشد اسکلتال در آن ناحیه میشود و بنابر این بیمار دچار دفرمتی صورت میشود ولی پس از سن ۱۸ سالگی هیچ محدودیتی وجود ندارد و تا هر سنی میتوان ایمپلنت دندانی انجام داد.
در سنین پایین تر برای تک دندان میشود ایمپلنت دندانی انجام داد ولی باید پروتز ایمپلنت دندانی بعد از ۱۸ سالگی تعویض شود تا اندازه آن با دندان های مجاور تناسب داشته باشد.
در صورتی که ایمپلنتها با طرحها و قطرها و زوایای مختلف از هم کاشته شوند ، بهتر است که با روکش آنی به یکدیگر متصل شوند و به صورت گروهی روکش شوند تا اینکه تک تک و به طور مجزا روکش شوند به این دلیل که میتوانند در تحمل فشارهای جویدن به کمک هم بیایند.
آیا ایمپلنت دندان عوارضی دارد؟
ایمپلنت دندان عوارض آنچنانی ندارد، اما در اینجا تلاش داریم تا نکاتی را راجع به آن شرح دهیم. البته لازم به توضیح می باشد که این موارد عیب کاشت دندان نیست.
- هزینه بالای ایمپلنت دندان که مربوط به هزینه قطعات آن می باشد.
- زمان لازم برای جوش خوردن فیکسچر با استخوان فک
- نیازبه عکس های تخصصی که هزینه بالایی دارد.
- درد مختصر بعد از کاشت دندان که البته با مسکن کنترل می شود.
- لزوم معاینات منظم توسط متخصص که شاید عکس های تخصصی نیاز باشد.
مراقبت های بعد از ایمپلنت دندان
- پس از جراحی ایمپلنت و قراردادن پایه های ایمپلنت در لثه با سمت دیگر غذا بجوید و به ناحیه جراحی شده فشار نیاورید، همچنین سعی کنید تا حداقل ۷ روز پس از جراحی از غذاهای نرم استفاده کنید، حتی اگر با سمت دیگر در حال خوردن غذا هستید، بسیار قابل اهمیت است که ۲ تا ۳ هفته اول به پایه های کار گذاشته شده فشاری وارد نیاید، یعنی از خوردن غذاهای بسیار سفت همچون ته دیگ خودداری فرمایید تا روند بهبود با سرعت بیشتری حاصل شود.
- شستشوی دهان با سرم شستشو و یا دهانشویه عامل بسیار مهمی در التیام زخم لثه و همچنین جلوگیری از عفونت می باشد، بنابراین بعد از گذشت چند ساعت از جراحی، دهان خود را به صورت منظم شستشو دهید و این کار را روزانه چند مرتبه ( ۴ الی ۵ بار) تکرار کنید، اما دهانشویه را مطابق دستور دندانپزشک مصرف کنید که معمولا روزی ۲ مرتبه می باشد.
- در روز اول از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های گرم بپرهیزید، خوردن همه چیز بلامانع است در صورتی که فقط سرد و نرم باشد.
- احتمال ترشح خون آبه از محل جراحی به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از جراحی طبیعی است و جای نگرانی نیست، همچنین در جراحی سینوس لیفت باز، احتمال آمدن خون آبه از بینی نیز وجود دارد.
- از بیرون ریختن آب دهان با فشار خودداری کنید و اگر آب دهان و حتی خون آبه در دهانتان جمع شد، از یک دستمال جلوی دهانتان استفاده کنید و به آرامی محتویات دهان را در آن بریزید و از بیرون ریختن آن با فشار بپرهیزید، زیرا تحریک کردن زخم سبب خونریزی می گردد.
- دارو های تجویزشده توسط دندانپزشک را طبق دستور مصرف کنید و در رابطه با آنتی بیوتیک های تجویز شده لطفا تمام آن را مصرف کنید و از قطع کردن آن ها به صورت خود سرانه بپرهیزید، مدت زمان مصرف داروها چیزی حدود ۷ الی ۱۰ روز است.
- ممکن است در محل جراحی پس از گذشت ۱ تا ۳ روز تورم ایجاد شود که البته این مسئله کاملا طبیعی است، می توانید پس از جراحی از کمپرس یخ استفاده کنید، توجه داشته باشید در صورتی که برای شما پیوند استخوانی انجام شده باشد احتمال ایجاد تورم بسیار بیشتر خواهد بود که پس از چند روز بر طرف می شود.
- لثه در قسمت جراحی شده ممکن است پس از چند روز تغییر رنگ پیدا کند و مایل به سفید یا طوسی شود، این مسئله نشانگر بهبود یافتن زخم است.
- در صورتی که خون آبه که از محل جراحی ترشح می کند به خونریزی شدید تبدیل شود، می توانید تکه ای گاز استریل شده از داروخانه تهیه کرده و با دستان تمیز بر روی زخم گذاشته و به آرامی گاز بزنید. سپس پس از مدتی خونریزی قطع می گردد، در غیر اینصورت به دندانپزشک خود مراجعه نمایید.
- در مجموع نگهداری ایمپلنت دندان بسیار مهم است و سبب ماندگاری آن در طولانی مدت می شود.