قرص اورژانسی: روش مصرف و عوارض قرص اورژانسی ضد بارداری

سعید کرامت
قرص اورژانسی و ضدبارداریقرص اورژانسی و ضدبارداری

قرص اورژانسی، یکی از انواع قرص‌هایی است که برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌شود. البته کاربرد آن برای زنانی است که رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده داشته‌اند یا روش‌هایی که در حین رابطه به کار برده‌اند، موفق نبوده است. درواقع، مصرف قرص اورژانسی به زمان‌هایی ویژه اختصاص دارد و راهکاری عمومی برای پیشگیری از بارداری نیست. قرص اورژانسی با به‌تأخیر انداختن تخمک گذاری به پیشگیری از بارداری کمک می‌کند. در این مقاله شما را با انواع روش‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری، شیوه عملکرد و روش مصرف قرص اورژانسی، رابطه قرص های اورژانسی با قرص های ضدبارداری و عوارض قرص اورژانسی ضد بارداری آشنا خواهیم کرد.

روش های اورژانسی پیشگیری از بارداری

برای پیشگیری از بارداری دو نوع روش وجود دارد:

۳ نوع قرص اورژانسی وجود دارد که می‌توان آنها را با نسخه یا بدون آن تهیه کرد. در بیشتر کشورها برای خرید قرص‌های بانسخه باید حداقل ۱۷ سال داشته باشید. تعداد مصرف که ۱ تا ۲ عدد است، به دُز و برند قرص اورژانسی بستگی دارد.

بعضی قرص های اورژانسی حاوی هورمون هستند و لوونورژسترول نام دارند. مثل:

قرص های ضد بارداری دیگر هم می‌توانند مانع از بارداری بشوند، اما درصورتی‌که هر بار بیش از یک عدد مصرف شود. این روش نسبت به مصرف قرص‌های هورمونی لوونورژسترول، اثرگذاری کمتری دارد و باعث ایجاد حالت تهوع در فرد خواهد شد. مصرف برخی از قرص های پیشگیری از بارداری و خرید آنها باید همراه با نسخه باشد. بنابراین قبل از خرید و مصرف، بهتر است از پزشک یا پرستار درباره‌ی نوع مناسب قرص ضد بارداری مشورت بگیرید.

[su_note note_color=”#fff5c9″ text_color=”#0409fd” radius=”12″]نوع دیگری از قرص های ضد بارداری موسوم به اولی‌پیریستال (اِلا، اِلاوان) هم وجود دارد که برای استفاده از آن نیاز به نسخه‌ی پزشک است.[/su_note]

لوونورژسترول برای پیشگیری از بارداری است و برای دریافت آن محدودیت‌هایی نظیر حدنصاب سنی و نسخه وجود ندارد. قرص اِلا هم نوعی قرص ضدهورمونی و حاوی اولی‌پریستال است. اولی‌پریستال دارویی ضدهورمونی است که اثرات هورمون‌های کلیدی برای تشکیل جنین را مسدود می‌کند. این قرص را فقط با نسخه می‌توان خریداری کرد.

عملکرد و روش مصرف قرص اورژانسی

لوونورژسترول که قرص آن با عنوان لنووُل شناخته می‌شود، به‌شکل موقتی، مانع از آزاد شدن تخمک‌ها می‌شود و باروری را متوقف می‌کند یا باعث جلوگیری از قرار گرفتن تخمک‌های بارورشده در رحم می‌شود. برای مصرف آن باید یک عدد قرص با دُز مصرفی مشخص استفاده کرد. اثرگذاری لووتورژسترول به زمان مصرف وابسته است. هر چقدر زودتر این قرص خورده شود، امکان پیشگیری از بارداری بیشتر خواهد بود. درواقع باید آن را در اسرع وقت مصرف کنید؛ یعنی ظرف ۷۲ ساعت پس از رابطه‌ی جنسی حفاظت‌نشده. در این صورت امکان پیشگیری از بارداری به ۹۰ درصد می‌رسد.

از قرص اِلا (الاوان) هم تا ۱۲۰ ساعت بعد از رابطه‌ی جنسی می‌توان استفاده کرد. الا هم به‌شکل یک قرص با یک دُز مصرفی مشخص استفاده می‌شود.

برای پیشگیری از بارداری می‌توان از IUD هم کمک گرفت. این وسیله از قرار گرفتن تخمک‌های بارورشده در رحم ممانعت می‌کند و باید ظرف ۳ روز (برای قرص ضدبارداری لوُونِل) یا ۵ روز (برای قرص ضدبارداری الاوان) بعد از رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده در رحم قرار بگیرد. این وسیله را می‌توانید در رحم نگه دارید و از آن به‌عنوان یک ابزار پیشگیری از بارداری معمول و مداوم استفاده کنید. در این صورت ممکن است، عادت ماهیانه‌تان طولانی‌تر، دردناک‌تر و شدیدتر شود. احتمال دارد که استفاده از IUD موجب ناراحتی‌هایی در شما شود، ولی مصرف مسکن‌ها، مشکلات را از بین می‌برد.

اگر بعد از برقراری رابطه‌ی جنسی از لوونورژسترول مطابق دستورالعمل استفاده شود، احتمال بارداری کاهش پیدا می‌کند. به‌کمک این قرص، ۷ زن از هر ۸ زن از بارداری خود جلوگیری می‌کنند. البته تحقیقات نشان می‌دهد که قرص نام‌برده برای زنانی که اضافه‌وزن دارند یا دچار چاقی افراطی هستند، مفید واقع نمی‌شود. این گروه از زنان بهتر است از IUD استفاده کنند.

در پژوهش‌های صورت‌گرفته، نشان داده شد که مصرف اِلا هم نرخ بارداری را از ۵/۵ و ۵/۶ درصد به ۲/۲ و ۱/۹ درصد می‌رساند. نتیجه‌ی یک تحقیق تلفیقی هم نشان داد که اثرگذاری اِلا تا ۱۲۰ ساعت بعد از رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده باقی ‌می‌ماند.

اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی، رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده داشته‌اید، احتمال بارداری به قوت خود باقی می‌ماند. استفاده از این قرص‌ها به‌عنوان راهی دائمی و معمول برای پیشگیری از بارداری توصیه نمی‌شود. اما در صورت نیاز می‌توانید از آنها بیش از یک بار در چرخه‌ی عادت ماهیانه خود استفاده کنید.

اگر IUD را هم ظرف ۵ تا ۷ روز بعد از رابطه محافظت‌نشده در رحم قرار بدهید، احتمال پیشگیری از بارداری به ۹۹ درصد خواهد رسید.

مواردی که پیش از مصرف قرص اورژانسی باید بدانید
عوارض جانبی شایع:

بیشتر عوارضی که در اثر مصرف قرص های ضدبارداری اورژانسی دیده می شود عبارتند از:

علائم بالا دو تا سه روز بعد از مصرف قرص از بین میرود. علاوه بر علائم گفته شده، خانم هایی که دستگاه IUD در رحم خود قرار می دهند عوارض زیر را تجربه می کنند:

عوارض جانبی بسیار رایج و شایع

قرص اورژانسی حاوی هورمون های مشابه قرص ضد بارداری طبیعی است فقط دوز این هورمون ها بالاتر است. به این ترتیب، حتی اگر رابطه جنسی محافظت نشده داشته اید، می تواند از حاملگی جلوگیری کند. با توجه به دوز بالاتر هورمون ها، بیشتر احتمال دارد باعث عوارض جانبی قابل توجهی شود. بعضی از زنان که قرص اورژانسی مصرف می کنند، درد شکم پس از مصرف را تجربه می کنند. در برخی موارد صبح بعد از قرص تهوع، سردرد یا خستگی نیز ایجاد می شود. تجربه لکه بینی یا خونریزی در زنان غیر معمول نیست. اگر قرص باعث استفراغ شد، باید با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید، زیرا ممکن است لازم باشد یکی دیگر را مصرف کنید.

آیا می‌توان از قرص اورژانسی قبل از رابطه‌ی جنسی استفاده کرد؟

شما می‌توانید از قرص اورژانسی پیش از برقراری رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده استفاده کنید، اگر:

بهتر است درباره مصرف قرص های اورژانسی قبل از رابطه با پزشک مشورت کنید و نسبت به روش‌های مختلف پیشگیری اطلاعات کسب کنید.

آیا قرص‌ها مانع از انتقال بیماری‌های مقاربتی می‌شوند؟

پاسخ به این پرسش منفی است. قرص اورژانسی نقشی در جلوگیری از انتقال بیماری های مقاربتی مانند ویروس HIV (ویروس بیماری ایدز) ندارد. بهترین راه برای پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی، برقراری رابطه با افراد سالم و استفاده از کاندوم است.

عملکرد IUD برای پیشگیری از بارداری چگونه است؟

IUD جسمی به‌شکل T و از جنس پلاستیک و مس است که پرستار یا پزشک، آن را درون رحم کار می‌گذارد. IUD با آزاد کردن مس در رحم، مانع از قرار گرفتن تخمک در رحم و بارور شدن آن می‌شود. تا پنج روز بعد از برقراری رابطه‌ی حفاظت‌نشده یا تا پنج روز بعد از اولین فرصت ممکن برای تخمک‌گذاری به‌منظور جلوگیری از بارداری می‌توان از این وسیله کمک گرفت.

چه کسانی می‌توانند از IUD استفاده کنند؟

بیشتر افراد، حتی کسانی که به HIV مبتلا هستند هم می‌توانند از IUD استفاده کنند. پزشک و پرستار قبل از کار گذاشتن این وسیله در رحم درباره‌ی سابقه پزشکی شما پرسش‌هایی مطرح می‌کند. در موارد زیر ممکن است، استفاده از IUD فکر خوبی نباشد:

استفاده از IUD اورژانسی با هیچ دارویی تداخل پیدا نمی‌کند.

عوارض جانبی IUD چیست؟

به‌ندرت بعد از استفاده از IUD مشکلی به‌وجود می‌آید اما برخی از عوارض جانبی استفاده از آن به شرح زیر است:

آیا اگر از قرص اورژانسی استفاده کنیم باز هم احتمال حاملگی وجود دارد ؟

ضریب شکست قرص اورژانسی ۰.۱ است و عملا شکست این روش جلوگیری از بارداری را به صفر نزدیک کرده است ، اما فراموش نکنید زمان عامل بسیار مهمی است که بر فرایند جلوگیری از بارداری تاثیر بسیار زیادی می گذارد .

مصرف قرص های اورژانسی برای چه کسانی توصیه نمی شود ؟

همانطور که می دانید مصرف بعضی از دارو ها به دلیل ترکیبات شیمیایی که می تواند خطر آفرین باشد و لازم است از مصرف آن اجتناب ورزید ، قرص های اورژانسی نیز از جمله دارو های است که می تواند برای بعضی از افراد باعث ایجاد عوارض خاطرناکی شود که عبارتند از :

چه زمانی بعد از مصرف قرص اورژانسی پزشک بروم؟

قرص اورژانسی می تواند عوارض جانبی ایجاد کند، اما ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی بسیار نادر است. با این حال، استفاده منظم این قرص ها مناسب نیست. بعد از مصرف قرص اورژانسی در صورت مشاهده موارد زیر باید با پزشک صحبت کنید:

پیشگیری اورژانسی در آینده چگونه خواهد بود؟

اگر از روش‌های رایج و دائمی برای پیشگیری از بارداری استفاده نمی‌کنید، احتمال دارد که به استفاده از روش‌های پیشگیری اورژانسی روی بیاورید تا از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید. روش‌های متعدد پیشگیری می‌توانند در طولانی‌مدت، شما را از بارداری ناخواسته دور نگه دارند. مثلا:

برای آشنایی با موارد بیشتر می‌توانید از پزشک و پرستاران هم کمک بگیرید.

خروج از نسخه موبایل