عوارض افسردگی شدید چیست؟

افسردگی شدید یک اختلال جدی روانی است که می‌تواند زندگی فرد را از ابعاد مختلفی تحت تأثیر قرار دهد. عوارض این بیماری به احساسات و روحیات محدود نمی‌شود و بر جسم، عملکرد مغزی و روابط اجتماعی فرد نیز اثرات منفی جدی دارد. بنابراین در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم و عوارض افسردگی شدید و راه‌های درمان آن بپردازیم؛ پس تا انتها همراه ما بمانید.

عوارض افسردگی شدید در مردان و زنان

عوارض افسردگی شدید در مردان و عوارض افسردگی شدید در زنان ممکن است کمی متفاوت بوده و هر کدام با چالش‌های خاصی همراه باشد. برخی از رایج‌ترین عوارضی که در صورت عدم درمان افسردگی شدید رخ می‌دهد عبارتند از:

• عوارض روانی و خودکشی: یکی از جدی‌ترین عوارض افسردگی شدید، افزایش افکار منفی و تمایل به خودکشی است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است احساس کنند زندگی‌شان بی‌ارزش است و راه حل نهایی را در مرگ ببینند.
• افت عملکرد اجتماعی و کاری: افسردگی شدید می‌تواند تمرکز، انگیزه و انرژی را تا حد زیادی کاهش دهد؛ باعث غیبت‌های مکرر از محل کار یا تحصیل، کاهش بهره‌وری، تصمیم‌گیری ضعیف‌تر و مشکلات بین فردی شود. از طرف دیگر افراد افسرده ممکن است از جمع‌ها دوری کرده و ارتباطات اجتماعی‌شان کاهش یابد.
• مشکلات جسمی مزمن: افسردگی شدید با دردهای مزمن مانند سردرد تنشی، درد عضلانی، کمر درد، اختلالات گوارشی و مشکلات قلبی همراه است.
• تغییرات هورمونی و ایمنی: افسردگی می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و باعث ایجاد التهاب مزمن شود که فرد را در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند.
• تغییرات ساختاری مغز: تحقیقات نشان داده‌اند که در افسردگی شدید، بخش‌هایی مانند هیپوکامپ (ناحیه‌ای مرتبط با حافظه و احساسات) کاهش حجم دارند. این تغییرات مغزی می‌تواند منجر به اختلالات حافظه و دشواری در تمرکز شود.
• التهاب عصبی: افسردگی مزمن با افزایش التهاب در مغز همراه است و این التهاب ممکن است باعث ایجاد آسیب‌های عصبی دیگر شود.  
• تغییرات جنسی: یکی دیگر از عوارض افسردگی شدید بر بدن، کاهش میل جنسی یا سردمزاجی در هر دو جنس است، که ممکن است ناشی از تغییرات انتقال‌دهنده‌های عصبی باشد.

علائم افسردگی شدید

علائم افسردگی در افراد مختلف باتوجه به شدت این اختلال متفاوت است. در مردان، افسردگی ممکن است به شکل پرخاشگری، خشم، سوءمصرف مواد یا کار زیاد بروز کند، در حالی که زنان ممکن است بیشتر احساس گناه، بی‌ارزشی یا تغییرات وزن و اشتها را تجربه کنند. بنابراین برای تشخیص دقیق، حتماً باید به متخصص سلامت روان مراجعه شود.

در ادامه برخی از علائم رایج افسردگی شدید را بیان می‌کنیم:

• احساس غم و ناامیدی مداوم
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره یا لذت‌بردن از زندگی
• خستگی شدید، کاهش انرژی
• مشکل در تمرکز، یادآوری یا تصمیم‌گیری
• تغییرات در اشتها (کاهش یا افزایش) و وزن
• اختلال در خواب (بی‌خوابی یا خواب زیاد)
• احساس گناه، بی‌ارزشی یا سرزنش خود
• افکار مکرر پیرامون مرگ یا خودکشی
• تحریک‌پذیری یا بی‌قراری
• دردهای جسمی مزمن (سردرد، درد عضلانی، درد معده و غیره)
• کاهش میل جنسی یا مشکلات جنسی
• کندی حرکات یا گفتار (در برخی افراد)
• انزوای اجتماعی، کناره‌گیری از روابط
• علائم التهابی یا ایمنی (مثلاً ضعف بدنی، عفونت‌های مکرر)

روش‌های درمان افسردگی شدید

برای درمان افسردگی شدید ممکن است روش‌های متفاوتی باتوجه به وضعیت فرد به کار برده شود. در این قسمت چندتا از موثرترین راهکارهای درمانی نوینو بدون دارو را معرفی می‌کنیم که برای درمان افسردگی شدید کاربرد دارند و نتایج خوبی از آنها به دست آمده است:

• تحریک مغناطیسی مغز (rTMS): روشی غیرتهاجمی است که پالس‌های مغناطیسی را به نواحی خاصی از مغز (معمولاً قشر پیش‌پیشانی) می‌فرستد تا فعالیت عصبی را تغییر دهد. مطالعات نشان داده‌اند که rTMS می‌تواند در درمان افسردگی شدید و مقاوم به درمان بسیار موثر باشد.
• تحریک الکتریکی مغز (tDCS): در این روش، جریان ضعیف الکتریکی از طریق الکترودهایی روی پوست سر برای تغییر فعالیت عصبی اعمال می‌شود. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که tDCS می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد؛ حتی وقتی به همراه دارو استفاده شود، اثربخشی بیشتری دارد.
• نوروفیدبک: یک روش درمانی آموزشی است که به فرد امکان می‌دهد فعالیت مغزی خود را با بازخورد (مثلاً بازتاب تصویری یا صوتی) تنظیم کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که نوروفیدبک می‌تواند بهبود قابل‌توجهی در علائم افسردگی ایجاد کند.
• لیزر تراپی مغز: در این روش با استفاده از نور لیزر کم توان و کنترل‌شده، فعالیت‌های عصبی مغز تحریک می‌شود. لازم به ذکر است که تخقیقات دررابطه با این روش همچنان در حال پیشرفت است، با این وجود تا به ایجا اثرات مثبتی مشاهده شده است.
• روان‌درمانی: انواع روش‌های روان‌درمانی مانند رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمان بین‌فردی و درمان حل مسئله می‌تواند برای کاهش علائم و عوارض افسردگس شدید بسیار مؤثر باشد.

سخن آخر

تا به اینجا دریافتید که افسردگی شدید یک بیماری پیچیده با عوارض جدی جسمی، روحی و شناختی است که می‌تواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین اگر با این اختلال مواجه هستید، هرچه زودتر باید برای شروع درمان اقدام کنید. اگر هریک از علائمی که برای افسردگی نام بردیم، بیش از ۲ هفته ادامه داشته باشد، باید به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید؛ زیرا شناخت زودهنگام و شروع درمان افسردگی شدید مناسب می‌تواند تفاوت زیادی در نتیجه ایجاد کند.