آندوسکوپی در چه مواردی تجویز می شود؟
آندوسکوپی روشی است که پزشک توسط آن داخل بدن بیمار را مشاهده و بررسی می کند . وسیله ای هم که برای این کار استفاده می شود، آندوسکوپ نام دارد آندوسکوپ لوله ای است انعطاف پذیر که به دوربین مجهز است و پزشک متخصص آن را وارد بدن بیمار می کند و به طور کامل اجزا و اعضای مربوطه بیمار را بررسی می نماید.
این وسیله از طریق برش بدن و یا از طریق دهان یا مقعد وارد بدن می شود. هر چند که این روش عوارضی نیز دارد، ولی مزایای آن بیشتر است.
انواع آندوسکوپی کدامند؟
آندوسکوپی فقط برای مشاهده داخل معده نیست، بلکه برای سایر اعضای بدن نیز به کار می رود که ما تعدادی از آنها را البته بر اساس عضوی که آندوسکوپی می شود، نام آن تغییر می کند برای شما بیان می کنیم:
۱-آرتروسکوپی : آندوسکوپی مفاصل و استخوان ها
۲-برونکوسکوپی : آندوسکوپی ریه ها
۳-کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی : آندوسکوپی روده بزرگ
۴-سیستوسکوپی و یورتروسکوپی : آندوسکوپی سیستم ادراری
۵-لاپاراسکوپی : آندوسکوپی ناحیه شکم یا لگن
۶-آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی برای مشاهد مری و معده
چرا برخی افراد باید آندوسکوپی شوند؟
در اغلب موارد، پزشکان برای بررسی مشکلات زیر، انجام آندوسکوپی را به بیمار توصیه می کنند:
-درد معده
-اشکال در بلع غذا- التهاب معده و زخم معده
– خونریزی دستگاه گوارش
-پولیپ روده بزرگ تغییر اجابت مزاج (اسهال و یبوست)
پزشک ممکن است در طی آندوسکوپی، نمونه ای از بافت داخل عضو مربوطه را توسط وسایل خاصی برداشته (نمونه برداری) و مورد آزمایش و بررسی قرار دهد.
سایر کاربردهای آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپی فقط برای مشاهده داخل عضو نیست، بلکه کارهای زیر را هم می توان همراه با آن انجام داد:
۱ )پزشک ممکن است در طی آندوسکوپی، نمونه ای از بافت داخل عضو مربوطه را توسط وسایل خاصی برداشته (نمونه برداری یا بیوپسی) و مورد آزمایش و بررسی قرار دهد.
۲ )آندوسکوپی برای درمان مشکلات گوارشی نیز به کار می رود؛ مثلا پزشک علاوه بر مشاهده بافت ها و اجزای بدن، می تواند توسط آندوسکوپی، برخی خونریزی های گوارشی را متوقف کند.
۳ )می توان پولیپ ها را برداشت تا از گسترش سرطان روده بزرگ جلوگیری شود.
۴ )در برخی موارد با انجام آندوسکوپی می توان سنگ کیسه صفرارا از بدن خارج کرد. البته این مسئله شامل سنگ های صفراوی است که از کیسه صفرا بیرون آمده اند و در مجرای صفراوی قرار گرفته اند.
آندوسکوپی چه عوارضی دارد؟
به طور کلی انجام آندوسکوپی توسط پزشک متخصص مشکلی به وجود نمی آورد، اما مانند سایر روش های تشخیص دیگر می تواند عوارضی داشته باشد که عبارتند از:
-سوراخ یا پاره شدن دیواره اندامی که آندوسکوپی می شود.
-عفونت
-خونریزی
فرد نسبت به داروی آرام بخش تزریق شده حسایت نشان می دهد، زیرا قبل از انجام آندوسکوپی به فرد آرام بخش تزریق می شود تا وارد شدن آندوسکوپ و دردهای ناشی از آن را متوجه نشود.
چه پزشکی آندوسکوپی را انجام می دهد؟
.بسیاری از انواع آندوسکوپی می توانند توسط پزشک متخصص گوارش انجام گیرند. جراحان دستگاه گوارش نیز می توانند این کار را انجام دهند.
قبل از آندوسکوپی چه باید کرد؟
قبل از انجام آندوسکوپی، فرد باید اطلاعات نسبتا کاملی درباره وضعیت خود قبل از آن داشته باشد. او می تواند این اطلاعات را از طریق مطالعه کسب کند و یا از پزشک خود سوال نماید.
افرادی که می خواهند آندوسکوپی شوند، باید با نحوه انجام آن آشنایی نسبی داشته باشند، زیرا آگاهی و همکاری بیمار با پزشک از اصول مهم آن به شمار می رود فردی که می خواهد آندوسکوپی شود، باید ۶ تا ۸ ساعت قبل از آن، هیچ چیزی نخورد و ننوشد. برای انجام یک آندوسکوپی بدون خطر، معده فرد باید خالی باشد، زیرا احتمال تهوع و استفراغ وجود دارد اگر بیمار به هر نوع دارویی حساسیت دارد، باید قبل از آندوسکوپی، پزشک متخصص خود را از آن مطلع کند تا حین بیهوشی، مشکل خاصی برای او ایجاد نشود.
برای انجام آندوسکوپی، شما باید راحت بوده و بر روی سمت چپ خود دراز بکشید. به گلوی شما یک اسپری بیحس کننده زده می شود تا چیزی احساس نکنید.
همچنین یک قطعه کوچک محافظ در بین دندان های شما قرار داده می شود. این کار باعث می شود که دندان های شما آسیبی نبیند و نیز دندان های شما هم به آندوسکوپ صدمه نزنند.
وقتی که شما آماده بودید، پزشک، سر آندوسکوپ را روی زبان شما قرار داده و آن را به سمت گلو می برد و از شما می خواهد که آن را قورت دهید، با این کار، مری باز شده و آندوسکوپ داخل آن می شود و سپس به سمت پایین و معده می رود.
در طی این مدت، یک پرستار دائما مراقب شما خواهد بود و با یک ساکشن، بزاق شما را که در دهانتان جمع می شود، بیرون می کشد مانند وسیله ای که در دندانپزشکی وجود دارد.
وقتی که سر آندوسکوپ وارد معده شد، از طریق یک لوله که در آندوسکوپ قرار دارد، معده باد می شود تا مشاهده داخل آن بهتر انجام شود. در صورت مشاهده موارد مشکوک، پزشک ممکن است اقدام به نمونه برداری از بافت معده (بیوپسی) نماید که این کار، کاملا بدون درد می باشد.وقتی که کار پزشک تمام شد، آندوسکوپ به بیرون کشیده می شود.
اگر فردی که می خواهد آندوسکوپی شود بیماری خاصی دارد، مانند دیابت، فشار خون بالا و… ، حتما به پزشک خود بگوید تا تمهیدات متناسب با بیماری اش برای او در نظر گرفته شود در هنگام داخل کردن نوک آندوسکوپ به سمت گلو، ممکن است شما یکی دوبار آروغ بزنید که این یک واکنش طبیعی می باشد.
بعد از آندوسکوپی چه می شود؟
بعد از آندوسکوپی مدتی طول می کشد تا فرد از حالت بیهوشی خارج شود در اغلب موارد، بیمار پس از به هوش آمدن، احساس گلودرد خفیف می کند که معمولا پزشک برای بهبود این مشکل،.قرقره کردن آب نمک را توصیه می نماید. همچنین ممکن است مشکلات تنفسی بعد از آندوسکوپی دیده شود. البته هر دو مشکلی که ذکر شد، خفیف و موقتی است و هیچ جای نگرانی ندارد.
هنگامی که فرد کاملا به هوش آمد، تحت نظر پزشک می تواند غذا بخورد و معمولا هیچ نوع پرهیز غذایی برای این افراد وجود ندارد، مگر اینکه بیمار از قبل بیماری خاصی (مثل دیابت) داشته باشد و باید رژیم بگیرد در صورتی که اثر داروهای بی هوشی کاملا از بین برود، فرد می تواند بدون کمک دیگران، کارهای روزمره خود را انجام دهد.
باید بدانید امکان انتقال بیماری های مسری از طریق آندوسکوپ وجود ندارد، زیرا آندوسکوپ کاملا ضد عفونی و تمیز می شود.
۱۰ نکته لازم برای انجام آندوسکوپی
اگر قرار است برای شما آندوسکوپی انجام شود، حتما به موارد زیر توجه داشته باشید:
۱ -در صورتی که به بیماری هایی مثل هپاتیت یا ایدز مبتلا هستید، حتما پیش از انجام اندوسکوپی این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید؛ چرا که پزشکان به منظور پیشگیری از انتقال این بیماری ها از یک فرد به فرد دیگر، برای مبتلایان به این بیماری ها از اندوسکوپ های مخصوص این بیماران استفاده می کنند.
۲ -قبل از انجام هر گونه اندوسکوپی، تمام داروهای مصرفی را به پزشک بگویید، به ویژه درباره داروهای ضدانعقاد، ممکن
است پزشک ترجیح بدهد یک یا چند روز قبل از انجام اندوسکوپی، بعضی داروهای شما قطع شوند.
۳ -اگر به اختلالات خونریزی دهنده مبتلا هستید، حتما این موضوع را به اطلاع پزشک برسانید تا اقدامات لازم را برای مقابله با خطرات احتمالی مهیا کند.
۴-هر زمان که برای انجام آندوسکوپی مراجعه می کنید، تمام مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشید.
۵ -روز انجام اندوسکوپی، به تنهایی به بیمارستان یا محل انجام آندوسکوپی مراجعه نکنید و حتما کسی را با خود همراه داشته باشید.
۶ -نگران درد و ناراحتی نباشید. پزشکان برای تخفیف درد و ناراحتی بیماران، معمولا از داروهای مسکن، مخدر یا خواب آور به میزان لازم استفاده می کنند تا انجام این اقدامات برای بیمار قابل تحمل باشد.
۷ -در برخی آندوسکوپی ها لازم است بیمار چند ساعت ناشتا باشد، یا پیش از انجام آندوسکوپی از روش هایی مثل تنقیه استفاده
کرده باشد. درباره نیاز به انجام چنین اقداماتی حتما با پزشک خود مشورت کنید و به تمام توصیه های او عمل کنید تا زمان آندوسکوپی، مشکلی برای شما ایجاد نشود.
۸ -برخی اوقات طی انجام آندوسکوپی، نمونه هایی از بافت های داخلی برداشته می شود این نمونه ها توسط بیمار یا توسط پزشک مربوطه به بخش پاتولوژی فرستاده می شود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرند و از روی آن، بیماری تشخیص داده شود. پیگیر نتیجه نمونه برداریهای خود باشید.
۹ -گاهی لازم است بیمار ساعاتی پس از انجام آندوسکوپی در بیمارستان یا محل آندوسکوپی تحت نظر باشد. این موارد را در برنامه ریزی زمانی خود لحاظ کنید.
۱۱ -پس از انجام آندوسکوپی اگر دچار هر مشکلی نظیر خونریزی، درد بیش از حد، تهوع و استفراغ یا تب شدید، هر چه سریعتر مساله را با پزشک خود در میان بگذارید.
((مراقب سلامتی خود باشید))