هرآنچه که باید درباره ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بدانید
در زندگی روزمره، ما از اصطلاحاتی مثل زانوی پف کرده یا زانوی متورم برای توصیف زانویی استفاده می‌کنیم که بزرگتر از اندازه طبیعی به نظر می‌رسد. در علم پزشکی به این موضوع ادم گفته می‌شود. ادم که معادل علمی تورم است در اثر گیر افتادن مایع در بافت های نرم بدن ایجاد می‌شود و معمولا بیشتر در پاها اتفاق می‌افتد.
در جراحی مفصل زانو، پزشک جراح قسمت‌هایی از زانو که دچار آسیب شده‌اند را با یک پروتز مصنوعی جایگزین میکند. طبیعتا بهبود پیدا کردن زانو بعد از عمل جراحی تعویض مفصل زانو به زمان نیاز دارد و طی این مدت ممکن است تجمع مایع اضافی در داخل و اطراف مفصل باعث تورم بشود. ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو یک اتفاق معمول است. درد، کبودی و تورم بعد از عمل جراحی می‌تواند تا چند هفته و حتی ماه‌ها ادامه داشته باشد. اگر به دنبال این هستید تا راه‌حلی برای رفع هرچه سریعتر این موضوع پیدا کنید با ما در مجله اینترنتی زندگی سالم همراه باشید.
جراحی تعویض مفصل زانو
ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو یک اتفاق طبیعی است. جراحی تعویض مفصل زانو معمولا برای افرادی انجام می‌شود که از آرتروز یا آسیب دیدگی‌های زانو گلایه دارند. آرتروپلاستی یا عمل تعویض مفصل زانو یک روش برای جایگزین کردن مفصل آسیب دیده در زانو است. برای این فرایند از قطعات فلزی و پلاستیکی استفاده می‌شود که انتهای استخوان‌هایی که مفصل زانو را تشکیل می‌دهند پوشش داده و به عنوان مفصل جدید برای شخص بیمار عمل می‌کنند.
این عمل جراحی فقط زمانی انجام می‌شود که درد زانو با درمان‌های دیگر قابل کنترل نباشد و بیمار از این جهت دچار مشکلات زیادی شده باشد. معمولا افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو دارند در بالا و پایین شدن از پله‌ها و بلند شدن از روی زمین یا صندلی خیلی مشکل دارند. اینکه جراحی تعویض مفصل زانو کی باید انجام شود بستگی به نظر پزشک دارد. پزشک با بررسی دامنه حرکت، ثبات و قدرت زانوی شما و البته تصویربرداری اشعه ایکس تشخیص می‌دهد که این عمل برای شما مناسب است یا خیر.
علت‌های درد و ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
همانطور که گفتیم تورم زانو به دلیل تجمع مایعات در لایه‌های مختلف بافت این ناحیه از بدن است. تورم پاسخ طبیعی بدن به آسیب است؛ پس از این بابت جای نگرانی نیست بلکه این موضوع به عنوان یک زنگ هشدار به ما کمک میکند. در پاسخ به این سوال که چرا ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو اتفاق می‌افتد می‌توان گفت که پس از عمل جراحی، جریان خون به سمت زانو افزایش پیدا میکند. بدن این کار را برای سرعت دادن به فرایند بهبود انجام می‌دهد. همینطور که بدن شروع به بهبود یافتن می کند در اثر حرکت خون به سمت ناحیه آسیب دیده سلول‌هایی که در ایمنی نقش دارند باعث التهاب در این ناحیه خواهند شد.
در واقع اولین قدم برای بهبود پیدا کردن عبور از گذرگاهی به اسم مرحله التهابی است. در نتیجه این پاسخ التهابی می‌توانید تورم، گرما و قرمزی را در اطراف زانوی عمل شده ببینید. اگر بخواهیم جزئی‌تر به علت‌های درد و ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو نگاه کنیم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- یکی از اصلی‌ترین دلایل ورم مچ پا بعد از تعویض مفصل زانو تجمع مایعات است که به آن اشاره کردیم. این یک اتفاق طبیعی و معمول است که برای بهبود محل آسیب لازم است. عدم فعالیت در دوران بعد از عمل می‌تواند این موضوع را شدیدتر کند. جاذبه باعث می‌شود که مایعات در بدن شما حرکت کنند و در یک نقطه از بدن بیش از حد تجمع پیدا نکنند. پس عدم فعالیت و تحرک برای مدت طولانی بعد از عمل جراحی می‌تواند تورم را برای مدت طولانی‌تری نگه دارد.
- استفاده از رگبند یا تورنیکت می‌تواند یکی دیگر از دلایل ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو باشد. تورنیکت وسیلهای است که از آن برای کاهش دادن یا متوقف کردن جریان خون به منظور کنترل خونریزی در حین جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می‌شود. هرچند که استفاده از تورنیکت برای کنترل خونریزی ضروری است؛ اما همین وسیله می‌تواند باعث افزایش تورم و ناراحتی در زانو، ساق و مچ پا بعد از جراحی بشود.
- در مواردی ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو می‌تواند در اثر عفونت یا آلرژی به موادی باشد که در ساخت مفصل مصنوعی از آنها استفاده شده است.
- برخی داروها مثل مسکن‌های بدون نسخه و کورتیکواستروئید ها می‌توانند تجمع مایع در زانو و وقوع ورم را تشدید کنند.
- بیماری‌های کبدی، کلیوی و نارسایی‌های قلبی می‌توانند باعث بروز ورم در بدن بشوند.
- رژیم غذایی که میزان نمک در آن زیاد باشد می‌تواند به تشدید ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو منجر شود. نمک بیش از حد باعث افزایش احتباس آب در بدن می‌شود.
برای مطالعه بیشتر:
چگونه آسیب های مفصل زانو را کاهش دهیم؟
فاکتورهای ریسک که باید بدانیم
میزان ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو در بیماران مختلف فرق میکند. برخی از افراد ممکن است تورم بیشتری را در زانو و قسمت‌های مختلف پا حس کنند. یکسری از عوامل می‌توانند روی میزان و مدت زمان تورم تأثیرگذار باشند؛ از جمله:
- شرایط پزشکی خاص مانند کم‌کاری تیروئید، مشکلات وریدی یا نارسایی‌های قلبی
- اضافه وزن یا چاقی
- از دست دادن مقدار زیادی خون حین عمل جراحی زانو
- ضعیف بودن عضلات چهار سر ران
ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو چقدر طول می‌کشد؟
زانو و پای شما ممکن است تا مدت طولانی بعد از عمل تعویض مفصل زانو متورم باقی بماند، بدون اینکه هیچ مشکلی وجود داشته باشد. طبیعتا داشتن مقداری درد، کبودی و تورم بعد از عمل جراحی بخش طبیعی از روند درمان و بهبود است. به طور معمول تورم پا بعد از جراحی مفصل زانو بین ۲ تا ۳ هفته ادامه دارد و ممکن است این زمان تا ۳ الی ۶ ماه نیز افزایش پیدا کند.
نکته مهم روند تغییرات پس از جراحی است. معمولا در هفته‌های اولیه بعد از عمل جراحی شما می‌توانید تغییرات قابل توجهی در تورم، درد و تحرک خود حس کنید. با این حال فراموش نکنید که ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است تا ماه‌ها و حتی سالها ادامه پیدا کند. شاید این تورم طولانی‌مدت آزار دهنده باشد؛ اما بخش خوب ماجرا اینجاست که علیرغم وجود تورم درد کاهش پیدا میکند و ممکن است شما پس از چند هفته هیچ دردی احساس نکنید.
جالب است بدانید که معمولا همیشه تورم بالای زانو بیشتر از زیر زانو است و این تورم پس از جراحی زانو اغلب هر دو اندام تحتانی شمارا تحت تاثیر قرار می‌دهد اما در اندامی که عمل شده است بیشتر خواهد بود. البته ورم مچ پا بعد از تعویض مفصل زانو یک اتفاق کاملا طبیعی است. حجم زانوی عمل شده به طور متوسط حدود ۳۵ درصد نسبت به قبل از عمل افزایش پیدا میکند. ۳ ماه پس از جراحی همچنان حدود ۱۱ درصد افزایش حجم در زانوی عمل شده خواهیم داشت که در برخی افراد تا ۴۷ درصد نیز افزایش پیدا میکند.
نشانه‌های ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
در شناسایی ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو هیچ چیز بهتر از مشاهده تغییرات در اندازه نیست. همانطور که گفتیم زانوی عمل شده نسبت به زانوی عمل نشده به طور متوسط حدود ۳۵ درصد افزایش حجم و اندازه پیدا میکند. ورم مچ پا بعد از تعویض مفصل زانو نیز می‌تواند نشانه خوبی برای تشخیص باشد. اغلب پوست اطراف زانو نیز بعد از عمل و در اثر تورم دچار تغییراتی در رنگ یا خصوصیات بافتی می‌شود. از دیگر نشانه‌های ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- سفتی و ترک خوردگی پوست
- براق شدن پوست
- قرمزی ناشی از التهاب
- کبود شدگی به رنگ آبی، زرد یا بنفش که گاهی اوقات ممکن است این کبودی تا باسن هم گسترش پیدا کند.
- ناراحتی یا درد در مفاصل زانو
- سفتی زانو به شکلی که دامنه حرکت آن محدود باشد.
چه میزان ورم مچ پا بعد از تعویض مفصل زانو طبیعی است؟
زیاد نگران ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو نباشید. حتی اگر تورم برای چندین ماه بعد از جراحی هم ادامه پیدا کند لزوما نیازی به نگرانی نیست؛ چون ورم پا به تنهایی نمی‌تواند یک فاکتور خطر جدی باشد. اگر از بابت این موضوع نگرانی دارید می‌توانید با پزشکتان در این باره صحبت کنید.
چه زمانی باید نگران ورم پا بعد از جراحی زانو باشیم؟
تورم بعد از هرگونه جراحی موضوع کاملا رایجی است. ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو اتفاقی است که شاید تا ماه ها بعد از عمل آن را تجربه کنید. اگرچه این ورم و یکسان نبودن اندازه زانوها و پاها می‌تواند برای هرکسی آزار دهنده باشد؛ ولی در صورتی که تغییر ناگهانی احساس نمی‌کنید بهتر است نگران این موضوع نباشید. برای اینکه اطمینان بیشتری کسب کنید می‌توانید با پزشک یا فیزیوتراپ مشورت کنید.
بهتر است در طول این مدت به جای تمرکز روی ورم پا به فعالیت‌های روزمره توجه کنید. اگر احساس می‌کنید که می‌توانید روز به روز بهتر از گذشته حرکت کنید و فعالیت‌های روزمره را انجام بدهید پس نیازی به نگرانی درباره تورم به جا مانده نخواهید داشت. اگر بعد از جراحی احساس ناراحتی قابل‌توجه به شما دست داد یا تحرک شما محدود شد موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
مدیریت و درمان ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو
تورم بخشی از روند طبیعی فرایند بهبود است. اگر بخواهیم صادقانه صحبت کنیم نمی‌توان یک راه‌حل معجزه آسا برای کاهش و درمان ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو پیدا کرد. ما در ادامه به بهترین راه حل‌ها برای کاهش و در نهایت درمان ورم پا بعد از تعویض مفصل زانو اشاره خواهیم کرد.
مهمترین نکته درباره درمان ورم پا بعد از جراحی توجه به تمرینات و دستورالعمل‌هایی است که تیم پزشکی برای شما تجویز می‌کنند. اگر احساس وجود تورم جدید یا درد شدید دارید باید حتما موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید؛ چراکه ممکن است این تورم نشان دهنده لخته شدن خون یا عفونت در مفصل زانو باشد.
- پا را در وضعیتی قرار دهید که بالاتر از سطح قلب باشد:
- پا را در زاویه ۴۵ درجه یا بیشتر نسبت به بدن قرار بدهید.
- اگر درد در ناحیه پا احساس کردید پا را به حالت اول برگردانید.
- از جوراب‌های فشاری استفاده کنید:
- این جورابها باعث بهبود گردش خون میشوند و از این طریق تورم را کاهش می‌دهند.
- از کیسه یخ استفاده کنید:
- کیسه یخ تمیز و ضدعفونی شده را روی ناحیه ورم کرده بگذارید.
- اگر دوست دارید زودتر به نتیجه برسید این کار را ۳ الی ۴ بار در روز انجام دهید.
- یخ را مستقیم روی پوست نگذارید. این کار ممکن است باعث آسیب و سرمازدگی بشود.
- داروهای تجویز شده را مصرف کنید:
- مصرف داروهای تجویز شده مهم تر از چیزی است که فکرش را بکنید. این داروها در روند بهبود ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو خیلی موثر هستند.
- داروها را طبق برنامه ارائه شده از سمت پزشک مصرف کنید.
- زانو را تحت فشار قرار ندهید:
- اگر بیش از حد به زانوی عمل شده فشار وارد کنید می‌تواند دردسرهای بسیاری ایجاد کند.
- از نشستن یا ایستادن‌های طولانی خودداری کنید.
- موقع خواب اگر که در ناحیه زانوی عمل شده درد احساس کردید حالت پا و بدن را تغییر بدهید.
- محل جراحی را تمیز نگه دارید:
- تمیز نگه نداشتن محل جراحی می‌تواند عفونت‌های شدیدی ایجاد کند. عفونت نیز باعث ایجاد تورم خواهد شد.
- طبق دستور و آموزشهای کادر پزشکی پانسمان را به طور منظم عوض کنید.
- ورزش منظم را از قلم نیندازید:
- ورزش در روند بهبود شما و درمان ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو خیلی موثر است. بعد از عمل و در طول مدتی که در بیمارستان هستید یا بعد از مرخص شدن از بیمارستان فیزیوتراپیست تمرینات موثری به شما آموزش می‌دهد که باید آنها را دنبال کنید.
- فیزیوتراپی در درجه اول به برگرداندن تحرک، انعطاف و قدرت به قسمت‌هایی از بدن که آسیب دیده‌اند کمک میکند؛ اما می‌تواند به بهبود ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو نیز کمک کند.
- ورزش باعث بهبود عملکرد عضله زانو می‌شود و به بهبود درد و تورم نیز کمک بزرگی میکند. اگر دوست دارید زودتر از شر تورم در ناحیه زانو راحت شوید ورزش کردن را جدی بگیرید.
- اصرار به ورزش کردن بیش از حد نیز دردسرهای خاص خود را به دنبال دارد؛ پس حتما با پزشک و فیزیوتراپیست مشورت کنید و از انجام حرکات خودسرانه خودداری کنید.
- وزنتان را در محدوده طبیعی حفظ کنید:
- افزایش وزن زمانی که بیش از اندازه باشد می‌تواند به زانوی عمل شده و مفصل مصنوعی آن فشار وارد کند و ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو را بدتر کند.
- ماساژ می‌تواند گاهی از اوقات موثر باشد:
- اگر احساس کردید که این کار به کم شدن درد و ناراحتی کمک میکند می‌توانید از ماساژ استفاده کنید.
برای مطالعه بیشتر:
درد زانو و درمان طبیعی آن با دستور غذایی خوشمزه
بایدها و نبایدها
بعد از جراحی تعویض مفصل زانو برای مدیریت درد و ورم پا بایدها و نبایدهایی وجود دارند که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:
بایدها:
- اگر ورم پا زیاد است سطح آن را بالا بیاورید.
- در صورت نیاز از عصا استفاده کنید تا فشار کمتری به زانو و پا وارد شود.
- در دوران بهبود یک وضعیت مناسب برای خواب راحت پیدا کنید.
نبایدها:
- سعی کنید در صورت امکان زیر زانوی عمل شده بالش نگذارید.
- هرگز روی زانوی عمل شده زانو نزنید.
سخن پایانی
هدف از جراحی تعویض مفصل زانو بازگشت شما به زندگی عادی و انجام فعالیت‌های روزمره است. این عمل در افراد مختلف تاثیرات متفاوتی خواهد داشت؛ پس درد، کبودی و ورم پا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همیشه مراقب این قضیه باشید که مفصل جایگزین و جدید قرار نیست آسیب ناپذیر باشد؛ بلکه فشار بیش از حد حتی به مفصل مصنوعی نیز می‌تواند شرایط بد گذشته را برگرداند.
حتما درباره ورم پا و زانو با پزشکتان صحبت کنید و از او راهنمایی‌های لازم را بگیرید. مصرف داروها، استفاده از کمپرس یخ، فیزیوتراپی و حفظ وزن طبیعی را جدی بگیرید. درصورتی که هرگونه تغییر ناگهانی در ورم و درد پا احساس کردید سریع به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه این موضوع می‌تواند نشان دهنده وجود لخته خون یا عفونت در موضع مورد نظر باشد.
برای اطلاع از اخبار بروز در حوضه سلامت و پزشکی , صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید.
