۱۹ درمان گیاهی برای رشد مو + معرفی روغن‌ها، پمادها و عوارض احتمالی
ریزش مو یکی از مشکلات رایج بسیاری از افراد است و پیدا کردن راهی طبیعی برای مقابله با آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله به بررسی درمان گیاهی رشد مو می‌پردازیم؛ روش‌هایی که با استفاده از عصاره‌های طبیعی، روغن‌ها، پمادها و ژل‌های گیاهی، به تقویت و بازسازی موهای آسیب‌دیده کمک می‌کنند. اگر به دنبال افزایش سلامت موهای خود به روش‌های بدون مواد شیمیایی هستید، همراه ما باشید.
هیچ راه حل جادویی برای رشد مو وجود ندارد، اما تحقیقات نشان داده‌اند که برخی گیاهان می‌توانند ریزش مو را کند کرده یا به رشد مجدد مو کمک کنند. با این حال، مهم است توجه داشته باشید که بخش عمده‌ای از این تحقیقات روی حیوانات انجام شده است. مطالعات بیشتری برای اثبات اثربخشی این گیاهان روی انسان‌ها مورد نیاز است.
برای آشنایی با نحوه استفاده از درمان‌های گیاهی جهت بهبود رشد مو، ادامه مطلب را مطالعه کنید. حتماً قبل از افزودن هر گیاه دارویی به برنامه روزانه خود، به ویژه اگر ریزش موی شما ناشی از یک بیماری پزشکی است، با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین روغن‌های گیاهی برای درمان گیاهی رشد مو
روغن‌های مو که به آنها تونیک‌های مو نیز گفته می‌شود، عصاره‌های گیاهی هستند که در پایه‌ای از روغن حامل مخلوط می‌شوند. برخی روغن‌های مو ترکیبی از چندین گیاه و روغن حامل هستند. روغن‌های حامل رایج برای تهیه روغن‌های گیاهی شامل موارد زیر هستند:
- روغن نارگیل
- روغن بادام شیرین
- روغن گردو
- روغن زیتون
- روغن معدنی
- روغن جوجوبا
- روغن جوانه گندم
برخی از گیاهان مورد استفاده در روغن‌های گیاهی مو عبارتند از:
- ختمی چینی (Hibiscus rosa sinensis): یک درختچه همیشه سبز با گل‌های خوراکی و رنگارنگ که معمولاً برای تهیه چای گیاهی استفاده می‌شود. گفته می‌شود که ختمی باعث تحریک فولیکول‌های مو، افزایش اندازه فولیکول و تقویت رشد مو می‌شود.
- براهمی (Bacopa monnieri): گیاهی خزنده که در طب آیورودا استفاده می‌شود. حاوی آلکالوئیدهایی است که تصور می‌شود پروتئین‌های مسئول رشد مو را فعال می‌کند.
- علف کت (Tridax procumbent): گیاهی خزنده از خانواده کاسنی که در طب آیورودا کاربرد دارد. این گیاه آنتی‌اکسیدان‌هایی دارد که به تنهایی یا همراه با سایر گیاهان به رشد مو کمک می‌کند.
- جاتامانسی (Nardostachys jatamansi): درختچه‌ای کوچک که ریزوم‌های آن ممکن است رشد مو را تسریع کند. در مطالعات، رشد مو در آلوپسی ناشی از شیمی‌درمانی با این گیاه بهبود یافته است.
- جینسنگ (Panax ginseng): درمان طبیعی قدیمی برای بسیاری از بیماری‌ها، از جمله ریزش مو. جینسنگ حاوی ساپونین‌هایی است که تصور می‌شود با مهار آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز، که در ریزش موی مردانه نقش دارد، به رشد مو کمک می‌کند.
طرز استفاده:
برخی روغن‌های مو برای استفاده به عنوان شامپو یا درمان بدون نیاز به آبکشی طراحی شده‌اند، بنابراین به دستورالعمل سازنده توجه کنید. برچسب محصول به شما می‌گوید که آیا باید روی موهای مرطوب یا خشک استفاده شود. با دست‌های تمیز، روغن مو را مستقیماً روی پوست سر ماساژ داده و طبق دستور شستشو دهید.
پمادهای چندگیاهی
پمادهای گیاهی که گاهی سالو نیز نامیده می‌شوند، معمولاً از ترکیب گیاهان با روغنی مانند لانولین یا وازلین و آب ساخته می‌شوند. مواد دیگری مانند موم زنبور عسل یا کره کاکائو نیز ممکن است اضافه شود. پمادهای چندگیاهی معمولاً حاوی چندین عصاره گیاهی هستند.
برخی گیاهان مورد استفاده در پمادهای چندگیاهی شامل:
- آمله (Emblica officinalis): گیاه آیورودایی که برای تقویت مو و ترویج رشد مو استفاده می‌شود. همچنین سرشار از آنتی‌اکسیدان است.
- گوتو کولا (Centella asiatica): یکی از محبوب‌ترین گیاهان آیورودایی که تصور می‌شود طول مو را افزایش داده و با بهبود جریان خون به پوست سر، رشد مو را تحریک می‌کند.
- آلوئه‌ورا (A. Barbadensis Mill.): گیاهی گرمسیری که به عنوان درمان محلی برای سوختگی‌ها و مشکلات گوارشی شناخته می‌شود. آلوئه‌ورا می‌تواند پوست سر را سالم نگه دارد که این امر به رشد سالم مو کمک می‌کند.
- ریحان مقدس (Ocimum sanctum): گیاهی خوشبو و سازگارکننده با استرس که خواص درمانی دارد. ممکن است به جلوگیری از ریزش مو ناشی از شوره، خارش یا تغییرات هورمونی کمک کند.
طرز استفاده:
با دست‌های تمیز، پماد را روی پوست سر ماساژ دهید تا جذب شود، طبق دستور سازنده عمل کنید.
کرم‌های گیاهی برای درمان گیاهی رشد مو
کرم‌های گیاهی نیز از ترکیب روغن‌های گیاهی و آب تهیه می‌شوند. نسبت روغن آنها کمتر و آب بیشتری دارند و سریع‌تر جذب پوست می‌شوند. برخی گیاهان مورد استفاده برای ساخت کرم‌های گیاهی:
- پیچک غول‌پیکر (Cuscuta reflexa Roxb): طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۸، این گیاه خزنده آیورودایی می‌تواند با مهار آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز به درمان آلوپسی ناشی از هورمون‌های استروئیدی کمک کند.
- سیب تلخ (Citrullus colocynthis): گیاهی بیابانی با میوه‌هایی که در طب آیورودا برای درمان ریزش مو استفاده می‌شود. سیب تلخ حاوی گلیکوزیدهایی است که تصور می‌شود رشد مو را آغاز می‌کنند.
- باباآدم دروغین (Eclipta alba): گیاهی آیورودایی که برای تقویت رشد مو به کار می‌رود. بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۴، این گیاه باعث تحریک فولیکول‌های مو و تسریع مرحله رشد مو در موش‌های بی‌مو شده است.
- یاس شب‌بو (Nyctanthes arbortristis): درختچه‌ای گلدار بومی جنوب آسیا. طبق تحقیقاتی در سال ۲۰۱۶، این گیاه باعث رشد مو در موش‌ها شده و ممکن است در درمان آلوپسی مؤثر باشد.
طرز استفاده:
با دست‌های تمیز، کرم مو را روی پوست سر یا از ریشه تا نوک موها ماساژ دهید، طبق دستور سازنده.
ژل‌های گیاهی
ژل‌های گیاهی حاوی عصاره‌های گیاهی در پایه‌ای ژلی هستند و معمولاً فاقد روغن می‌باشند. گیاهان استفاده شده در ژل‌های گیاهی برای حمایت از سلامت مو عبارتند از:
- شنبلیله (Trigonella foenum-graecum): عضوی از خانواده نخود که یک ادویه محبوب آشپزی با خواص بالقوه در رشد موست. طبق تحقیقی در سال ۲۰۰۶، عصاره بذر شنبلیله باعث افزایش حجم و ضخامت مو در مردان و زنان با ریزش موی متوسط شد.
- مهره علامت‌گذاری (Semecarpus anacardium): گیاهی بومی نواحی زیرهیمالیایی که در طب آیورودا و سیدها برای کمک به رشد مو استفاده می‌شود. تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی و ایمنی این گیاه لازم است.
طرز استفاده:
با دست‌های تمیز، ژل را روی پوست سر ماساژ داده یا از ریشه تا نوک موها بمالید، طبق دستور سازنده.
سوسپانسیون کوبوزومال
کوبوزوم‌ها نانوذرات مایع و کریستالی هستند. سوسپانسیون‌های کوبوزومال برای هدفمند کردن انتقال داروها و در برخی موارد، درمان‌های گیاهی استفاده می‌شوند.
گیاهان مورد استفاده در سوسپانسیون‌های کوبوزومال برای رشد مو:
- سرو شرقی (Thuja orientalis): درختی همیشه سبز از خانواده سروها که درمان سنتی برای طاسی به شمار می‌رود. طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳، این گیاه با تحریک مرحله رشد در فولیکول‌های مو به رشد مو کمک می‌کند.
- اسپینوسیلا (Loeselia mexicana): گیاهی که در مکزیک رشد می‌کند و برای تقویت فولیکول‌های مو و حفظ سلامت پوست سر استفاده می‌شود. طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴، اسپینوسیلا در موش‌های نر رشد مو ایجاد کرد.
- گوجی‌بری (Lycium chinense Mill): درختچه‌ای میوه‌دار که در طب سنتی چینی برای تقویت رشد مو استفاده می‌شود. گوجی‌بری حاوی زینک است که تصور می‌شود با تزریق چربی به پوست سر به جلوگیری از شوره کمک کند.
- ریشه فلیس‌فلاور (Polygonum multiflorum): درمان سنتی چینی برای ریزش مو. این گیاه حاوی ترکیباتی است که آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز را مهار می‌کند و رشد مو را تحریک می‌کند.
طرز استفاده:
با دست‌های تمیز، سوسپانسیون را از ریشه تا نوک موها شانه کرده یا بمالید، یا طبق دستور پزشک استفاده کنید.
عوارض جانبی و خطرات احتمالی
بزرگ‌ترین خطر در استفاده از محصولات گیاهی رشد مو، واکنش آلرژیک است. همیشه باید پیش از استفاده، تست حساسیت انجام دهید.
برای این کار:
- مقدار کمی از محصول را روی داخل مچ دست بمالید.
- به مدت حداقل ۲۴ ساعت باقی بگذارید.
- اگر طی این مدت هیچ گونه تحریک یا حساسیتی مشاهده نکردید، استفاده در سایر نقاط بدن ایمن خواهد بود.
اگر واکنش آلرژیک رخ دهد، ممکن است با علائمی مانند:
- بثورات پوستی
- کهیر
- قرمزی
- خارش
- دشواری در تنفس
- سرگیجه
- سردرد
مواجه شوید.
عوارض احتمالی محصولات موضعی گیاهی شامل:
- نازک شدن مو
- افزایش ریزش مو
- خشکی پوست سر
- قرمزی یا تحریک پوست سر
عوارض جانبی بسیاری از گیاهان روی انسان هنوز به خوبی مطالعه نشده و اطلاعات کافی برای تعیین دوز استاندارد وجود ندارد. زنان باردار یا شیرده نباید بدون نظارت پزشک یا متخصص طب طبیعی از گیاهان برای رشد مو استفاده کنند.
جمع‌بندی
هیچ درمان گیاهی نمی‌تواند به طور کامل سر پر از مو را بازگرداند. باید نسبت به محصولاتی که ادعای معجزه در رشد مو دارند محتاط باشید. تحقیقات نشان داده‌اند که برخی گیاهان می‌توانند به تقویت مو، حمایت از سلامت پوست سر، بهبود ضخامت مو یا تحریک چرخه رشد مو کمک کنند، اما همچنان به مطالعات بالینی بیشتری روی انسان نیاز است تا درمان‌های گیاهی به یک گزینه درمانی متداول تبدیل شوند.
هر گیاهی می‌تواند در انواع محصولات گیاهی رشد مو استفاده شود. اما ممکن است یافتن محصولات آماده حاوی گیاهان مطالعه‌شده دشوار باشد. پزشک یا متخصص طب طبیعی می‌تواند به شما در انتخاب درمان مناسب کمک کند. حتماً پیش از استفاده با پزشک خود مشورت کنید. آنها می‌توانند گزینه‌های درمانی را با شما بررسی کرده و شما را در مراحل بعدی راهنمایی کنند.
