فشار خون بالا و هر آنچه درباره آن باید بدانید

فشار خون بالا یکی از بیشترین دلایل سکته و مرگ و میر در جوامع امروزی است که در مجله اینترنتی زندگی سالم به آن می‌پردازیم.

فشار خون بالا چیست؟

قلب عضله ای است که خون را در اطراف بدن پمپ می کند. هنگام حرکت خون در بدن، خون اکسیژن دار را به اندامهای بدن منتقل می کند. پزشکان فشار خون را در میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) اندازه گیری می کنند.

فشار سیستولیک فشار خون در شریان ها را منقبض می کند و قلب آن را منقبض می کند و بیشترین فشار خون در خواندن است. دیاستولیک که عدد کمتری است ، نشانگر فشار خون هنگام استراحت قلب بین ضربان است.

سیستولیک (میلی متر جیوه)/ دیاستولیک (میلی متر جیوه)

  • عادی : ۱۲۰ / ۸۰
  • (فشار خون بالا): ۱۲۰-۱۲۹ / ۸۰
  • فشارخون مرحله ۱ :۱۳۰-۱۳۹ / ۸۰-۹۰
  • فشارخون مرحله ۲: ۱۴۰ یا بالاتر / ۹۰ یا بالاتر

درباره فشار خون بالا چه باید دانست؟

هنگامی که پزشکان فشار خون فرد را می گیرند، نیرویی را که خون در دیواره شریان ها جریان می دهد اندازه گیری می کنند. اگر فشار خون خیلی زیاد باشد ، می تواند آسیب جدی به رگ های خونی وارد کند. این آسیب می تواند منجر به طیف وسیعی از عوارض شود که برخی از آنها مثل نارسایی قلبی، کاهش بینایی، سکته مغزی، بیماری کلیوی و سایر مشکلات سلامتی می توانند تهدید کننده باشند.

فشار خون بالا اغلب باعث ایجاد علائم نمی شود، اما غربالگری منظم می تواند به شخص کمک کند که آیا نیاز به انجام اقدامات پیشگیرانه دارد یا خیر. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) ، در ایالات متحده ، حدود ۷۵ میلیون نفر یا ۲۹٪ از مردم فشار خون بالا دارند.

علائم و نشانه های فشار خون

بیشتر افراد مبتلا به فشار خون بالا هیچ علائمی نخواهند داشت ، به همین دلیل اغلب فشار خون بالا را “قاتل خاموش” می نامند. با این حال ، هنگامی که فشار خون به حدود ۱۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه برسد ، به یک بحران فشارخون تبدیل می شود که یک اورژانس پزشکی است.

در این مرحله، فرد ممکن علائم زیر را داشته باشد:

  • سردرد
  • حالت تهوع
  • سرگیجه
  • تاری دید
  • خون دماغ
  • تپش قلب
  • نفس نفس

هرکسی که این علائم را تجربه کرده است ، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.

علائم فشار خون در زنان

عوامل هورمونی بدان معنی است که خطر فشار خون بالا ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد. عواملی که می توانند خطر فشار خون بالا در زنان را افزایش دهند عبارتند از:

  • بارداری
  • یائسگی
  • استفاده از قرص های ضد بارداری

در دوران بارداری ، فشار خون بالا می تواند نشانه ابتلا به پره اکلامپسی باشد ، یک وضعیت بالقوه خطرناک که می تواند زن و جنین را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم پره اکلامپسس شامل موارد زیر است:

  • سردردها
  • تغییر دید
  • درد شکم
  • تورم به علت ورم

همه زنان باید دستورالعملهای مربوط به غربالگری را رعایت کنند و در تمام معاینات بهداشتی ، به ویژه در دوران بارداری ، شرکت کنند.

علائم فشار خون در نوجوانان

نوجوانان می توانند به دلیل چاقی یا یک مشکل پزشکی جدی، فشار خون بالا داشته باشند. عوامل پزشکی احتمالی شامل موارد زیر است:

  • جنبه های سندرم متابولیک ، مانند دیابت نوع ۲
  • بیماری کلیوی
  • بیماری غدد درون ریز ، که بر روی هورمونها تأثیر می گذارد
  • بیماری عروقی ، که بر رگ های خونی تأثیر می گذارد
  • یک بیماری عصبی

این شرایط ممکن است علائم خاص خود را داشته باشد. علائم فشار خون بالا در صورت بروز ، همانند سایر گروه ها خواهد بود.

علائم فشار خون در کودکان

فشار خون بالا می تواند کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. فشار خون در کودکان میتواند نشانه بیماری های زیر باشد:

  • تومور
  • مشکلات قلبی
  • مشکلات کلیوی
  • مشکلات تیروئید
  • یک بیماری ژنتیکی مانند سندرم کوشینگ

در کودکان،برخلاف بزرگسالان،فشارخون بالا علائم واضحی ندارند اما در صورت بروز علائم ، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • سردرد
  • خستگی
  • تاری دید
  • خون دماغ

علائم فشار خون در نوزادان

نوزادان تازه متولد شده بعضی اوقات ممکن است به دلیل بیماری کلیوی یا قلبی دچار فشار خون بالا باشند و علائم زیر در آنها بروز کند:

  • تشنج
  • تحریک پذیری
  • بی حالی
  • تنفس نامنظم
HypertensionIllustration 01 0 - فشار خون بالا و هر آنچه درباره آن باید بدانید

علل فشار خون بالا

علت فشار خون بالا میتواند با پیش زمینه ژنتیکی یا بر اساس شرایط زندگی ورژیم غذایی باشد:

  • چاقی
  • دیابت نوع ۲
  • بیماری کلیوی
  • آپنه خواب انسدادی
  • لوپوس
  • اسکلرودرما
  • تیروئید کم تحرک یا بیش فعال است
  • شرایط مادرزادی مانند سندرم کوشینگ ، آکرومگالی یا فئوکروموسیتوم

بعضی اوقات ، دلیل مشخصی وجود ندارد و با پیگیری و سنججش مرتب فشار خون،این بیماری شناسایی میشود.

  1. مصرف رژیم غذایی پر چربی
  2. وزن اضافی
  3. نوشیدن زیاد الکل
  4. استعمال دخانیات
  5. استفاده از برخی داروها

چگونه فشار خون را پایین بیاوریم؟

درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله:

  1. فشار خون چقدر بالاست
  2. خطر بیماری قلبی عروقی یا سکته مغزی

با افزایش فشار خون ، پزشک معالجات مختلفی را توصیه می کند. برای فشار خون کمی بالا ،ممکن است تغییر شیوه زندگی و نظارت بر فشار خون اولین راهکار باشد.

اگر فشار خون بالا باشد ، پزشکان دارو را توصیه می کنند. بسته به اینکه فشار خون بالا چقدر است و آیا عوارضی مانند بیماری کلیه وجود دارد ، ممکن است گزینه ها با گذشت زمان تغییر کند. ممکن است برخی از افراد به ترکیبی از چندین داروی مختلف احتیاج داشته باشند.

داروهای فشار خون

داروهای متعارف برای درمان فشار خون بالا شامل موارد زیر است:

۱) مهار کننده های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین

مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) اقدامات برخی هورمونهای تنظیم کننده فشار خون ، مانند آنژیوتانسین II را مسدود می کنند. آنژیوتانسین II باعث انقباض عروق و افزایش حجم خون و در نتیجه افزایش فشار خون می شود.

مهارکننده های ACE می توانند خون رسانی به کلیه ها را کاهش داده و آنها را موثرتر جلوه دهند. در نتیجه ، لازم است افرادی که از مهار کننده های ACE استفاده می کنند ، آزمایش خون منظم داشته باشند.
موارد منع استفاده از داروهای مهار کننده ACE :

  • بارداری
  • وضعیتی که بر جریان خون کلیه تأثیر می گذارد.

مهارکننده های ACE ممکن است عوارض جانبی زیر را ایجاد کنند ، که معمولاً پس از چند روز برطرف می شوند:

  • سرگیجه
  • خستگی
  • ضعف
  • سردردها
  • سرفه خشک مداوم

اگر عوارض جانبی این داروها، مداوم یا خیلی ناخوشایند باشد ، پزشک به جای آن می تواند یک آنتاگونیست گیرنده آنژیوتانسین II تجویز کند.

این داروهای جایگزین اغلب باعث عوارض جانبی کمتری می شوند ، اما ممکن است شامل سرگیجه ، سردرد و افزایش سطح پتاسیم خون را به دنبال داشته باشد.

۲) مسدود کننده های کانال کلسیم

مسدود کننده های کانال کلسیم (CCB) برای کاهش سطح کلسیم در رگ های خونی است. با این کار عضله صاف عروق شل می شود و باعث می شود ماهیچه به زور کمتر منقبض شود ، شریان ها گسترده تر شوند و فشار خون کاهش یابد.

CCB ممکن است همیشه برای افرادی که سابقه بیماری قلبی ، بیماری کبدی یا مشکلات گردش خون دارند مناسب نباشد. عوارض جانبی زیر ممکن است رخ دهد ، اما آنها معمولاً پس از چند روز برطرف می شوند:

  • قرمزی پوست ، به طور کلی در گونه یا گردن
  • سردردها
  • متورم شدن پا
  • سرگیجه
  • خستگی
  • بثورات پوستی
  • در موارد نادر متورم شدن شکم
۳-دیورتیک های تیازید

دیورتیک های تیازید به کلیه ها کمک می کنند تا از سدیم و آب خلاص شوند. این دارو باعث کاهش حجم خون و فشار می شود.

عوارض جانبی زیر می تواند رخ دهد ، و برخی از آنها ممکن است ادامه یابد:

  • پتاسیم خون کم ، که می تواند عملکرد قلب و کلیه را تحت تأثیر قرار دهد
  • کاهش تحمل گلوکز
  • اختلال نعوظ

افرادی که دیورتیک تیازید مصرف می کنند ، باید آزمایش خون و ادرار را به طور منظم انجام دهند تا قند خون و پتاسیم خون آنها کنترل شود.

۴) مسدود کننده های بتا

همیشه بتا بلاکرها برای درمان فشار خون بالا محبوب بودند ، اما اکنون پزشکان تمایل دارند که سایر روشها را تجویز کنند. مسدود کننده های بتا ضربان قلب را کند کرده و نیروی ضربان قلب را کاهش می دهند و باعث افت فشار خون می شوند.

عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • خستگی
  • دست و پاهای سرد
  • ضربان قلب آهسته
  • حالت تهوع
  • اسهال
  • خواب آشفته
  • اختلال نعوظ

مسدود کننده های بتا اغلب برای افراد با فشار خون بسیار بالا ، داروی استاندارد هستند و بشتر در موارد بحرانی فشار خون از آنها استفاده میشود.

۵) مهارکننده های رنین

آلیسکیرن (Tekturna ، Rasilez) تولید رنین (، آنزیمی که کلیه ها تولید می کنند) را کاهش می دهد. رنین به تولید هورمونی کمک می کند که عروق خونی را تنگ می کند و فشار خون را بالا می برد. کاهش این هورمون باعث گشاد شدن رگ های خونی و افت فشار خون می شود.

این دارو نسبتاً جدید است و متخصصان بهداشت و درمان هنوز در حال تعیین میزان مصرف و دوز مناسب آن هستند. عوارض جانبی احتمالی شامل موارد زیر است:

  • اسهال
  • سرگیجه
  • علائم آنفلوانزا
  • خستگی
  • سرفه
combating high blood pressure 819720684 - فشار خون بالا و هر آنچه درباره آن باید بدانید

رژیم غذایی فشار خون بالا

داشتن برنامه رژیم غذایی می تواند راهی مؤثر در پیشگیری و درمان فشار خون بالا باشد.

  • غذاهای گیاهی: یک رژیم غذایی سالم و متعادل شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات ، روغنهای گیاهی و امگا و کربوهیدراتها مانند غلات کامل است. افرادی که محصولات حیوانی را در رژیم غذایی خود قرار می دهند ، باید تمام چربی ها را از بین ببرند و ازمصرف گوشت های فرآوری شده خودداری کنند.
  • کاهش مصرف نمک: کارشناسان توصیه می کنند برای مدیریت یا جلوگیری از فشار خون بالا ، میزان مصرف نمک را کاهش و مصرف پتاسیم را افزایش دهند. محدود کردن مصرف نمک به کمتر از ۵-۶ گرم در روز می تواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش فشار خون سیستولیک در افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کند.
  • چربی های سالم: منابع چربی های گیاهی ، مانند آووکادو ، آجیل ، روغن زیتون و روغن امگا می توانند برای کنترل فشار خون و سلامتی مفید باشند. افراد باید میزان مصرف چربی های اشباع و چربی های ترانس که معمولاً در غذاهای دارای منابع غذایی و فرآوری شده مشترک هستند را محدود کنند.
  • رژیم DASH: متخصصان بهداشت رژیم غذایی DASH را برای افرادی که فشار خون بالا دارند توصیه می کنند. رژیم غذایی DASH بر روی یک برنامه غذایی متمرکز است که بر غلات کامل ، میوه ، سبزیجات ، آجیل ، دانه ها ، لوبیا و لبنیات کم چربی تأکید دارد.
  • الکل: برخی از مطالعات نشان می دهد که مصرف برخی از الکل ها ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند. با این حال ، گزارش هایی در جهت رد این ادعا نیز وجود دارد و نشان می دهد که حتی نوشیدن مقدار کم الکل ممکن است باعث افزایش فشار خون شود.
  • افرادی که مرتباً بیش از مقادیر متوسط الکل مصرف می کنند تقریباً همیشه فشار خون بالا را تجربه می کنند.
  • کافئین: مطالعات در مورد رابطه بین کافئین و فشار خون نتایج متناقضی به همراه داشته است. گزارشی که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد نتیجه گرفت که به نظر می رسد مصرف مقدار متوسط قهوه برای افرادی که فشار خون بالا دارند بی خطر است.
درمانهای خانگی

AHA طیف وسیعی از سبک زندگی را توصیه می کند که می تواند به کاهش فشار خون کمک کند ، مانند:

  • مدیریت استرس
  • ترک سیگار
  • سالم بخورند
  • ورزش کردن
  • قبل از معرفی ، درباره هرگونه تغییر در برنامه ریزی شیوه زندگی با یک متخصص بهداشت صحبت کنید.

ورزش منظم

AHA خاطرنشان کرد: اکثر افراد سالم باید حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش بدنی با شدت متوسط در هفته انجام دهند. این ممکن است ۳۰ دقیقه – یا سه روز ۱۰ دقیقه در روز – در ۵ روز هفته باشد. این میزان ورزش برای افرادی که فشار خون بالا دارند نیز مناسب است. با این حال ، فردی که مدتی ورزش نکرده است ، باید قبل از شروع یک فعالیت بدنی جدید با پزشک خود صحبت کند تا انتخاب هایی که انجام می دهد برای او مناسب باشد.

کاهش وزن

مطالعات نشان داده اند که کاهش وزن به اندازه ۵-۱۰ پوند می تواند به کاهش فشار خون کمک کند. کاهش وزن همچنین باعث افزایش اثربخشی داروهای فشار خون می شود. راه های دستیابی و حفظ وزن سالم شامل موارد زیر است:

• ورزش منظم
• پیروی از رژیم غذایی که بر غذاهای گیاهی تأکید دارد و مصرف چربی و قندهای اضافه شده را نیز محدود می کند

خواب

افزایش خواب به تنهایی نمی تواند فشار خون بالا را درمان کند ، اما کمبود خواب و کیفیت پایین خواب ممکن است باعث بدتر شدن آن شود.

تجزیه و تحلیل داده ها در سال ۲۰۱۵ از یک بررسی ملی بهداشت کره ای نشان داد افرادی که کمتر از ۵ ساعت خواب در هر شب داشتند ، احتمال فشار خون بالا در آنها بیشتر خواهد بود.

داروهای طبیعی

طبق اعلام مرکز ملی سلامت مکمل و یکپارچه (NCCIH) ، موارد زیر ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند:

• یوگا ، چی گونگ ، و تای چی
• بیو فیدبک و مراقبه متعالی
• مکمل هایی مانند سیر ، تخم کتان ، چای سبز یا سیاه ، پروبیوتیک ها ، کاکائو و روزل (Hibiscus sabdariffa)

با این حال ، NCCIH می افزاید که هنوز شواهد کافی برای اثبات اینکه اینها می توانند تغییر ایجاد کنند وجود ندارد. NCCIH همچنین هشدار می دهند که:

  • برخی مکمل ها می توانند عوارض جانبی داشته باشند و ممکن است فشار خون را بالا برده یا با داروها تداخل کنند.
  • درمان های مراقبه و ورزش معمولاً بی خطر است ، اما برخی از نکات ممکن است برای افرادی که فشار خون بالا دارند مناسب نباشد.
  • هرکسی که در حال انجام یک روش درمانی جایگزین است ، ابتدا باید با پزشک خود صحبت کند.

تست های تکمیلی برای تشخیص فشار خون

آزمایش های دیگر می تواند به تأیید تشخیص کمک کند.

  • آزمایش ادرار و خون: اینها می توانند مشکلات اساسی مانند عفونت ادرار یا آسیب کلیه را بررسی کنند.
  • تست استرس ورزش: یک متخصص بهداشت و درمان فشار خون فرد را قبل ، حین و بعد از استفاده از دوچرخه ثابت یا تردمیل اندازه گیری می کند. این بررسی ها می تواند نتایج مهمی را در مورد سلامت قلب به وجود آورد.
  • الکتروکاردیوگرام (ECG): یک ECG فعالیت الکتریکی را در قلب آزمایش می کند. برای فرد مبتلا به فشار خون بالا و کلسترول خون بالا ، پزشک ممکن است یک نوار قلب را به عنوان یک پایه برای مقایسه نتایج آینده در نظر بگیرد. تغییرات در نتایج آینده ممکن است نشان دهد که بیماری عروق کرونر در حال توسعه است یا دیواره قلب ضخیم می شود.
  • اکوکاردیوگرام: امواج اولتراسوند قلب در حال حرکت را نشان می دهد. پزشک قادر خواهد بود مشکلاتی از قبیل ضخیم شدن دیواره قلب ، دریچه های معیوب قلب ، لخته شدن خون و مایع بیش از حد قلب را تشخیص دهد.

خطرات و عوارض فشار خون بالا

فشار خون سالم برای حفظ عملکرد بدن ضروری است. فشار خون بالا می تواند تأثیر جدی بر عوامل زیر داشته باشد:

  • سیستم قلبی عروقی: فشار خون بالا می تواند باعث سخت شدن شریان ها شود و خطر انسداد را افزایش می دهد.
  • قلب: انسداد می تواند جریان خون به قلب را کاهش دهد ، نارسایی قلبی یا حمله قلبی را افزایش می دهد.
  • مغز: انسداد در شریان ها می تواند جریان خون را به مغز کاهش داده یا از آن جلوگیری کند و منجر به سکته مغزی شود.
  • کلیه ها: فشار خون بالا می تواند منجر به آسیب کلیه و بیماری مزمن کلیه شود.

آیا فشار خون بالا ژنتیکی است؟

عوامل اصلی خطر فشار خون بالا احتمالاً محیطی است ، اما عوامل ژنتیکی ممکن است نقش داشته باشند. با توجه به CDC ، با این حال ، افراد در یک خانواده اغلب شیوه های زندگی مشابه ، مانند انتخاب رژیم غذایی را دارند. اگر فرد دارای عوامل ژنتیکی باشد که باعث افزایش حساسیت آنها به فشار خون بالا می شود و همچنین گزینه های زندگی را انتخاب می کند که این خطر را افزایش می دهد ، به احتمال زیاد شانس بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا خواهد داشت.

مصرف چه مقدار سدیم در روز لازم است؟

AHA توصیه می کند که افراد مصرف نمک خود را بیش از ۲۳۰۰ میلی گرم (میلی گرم) در روز و ترجیحاً آن را به ۱.۵۰۰ میلی گرم کاهش دهند. به عنوان مثال ، برای بیشتر افراد ، میزان سدیم طبیعی موجود در سبزیجات برای نیاز بدن آنها کافی است.

عوامل خطر فشار خون بالا

عوامل خطر فشار خون بالا موارد زیر را شامل می شود:

  • سن: خطر با افزایش سن افزایش می یابد زیرا رگ های خونی انعطاف پذیرتر می شوند.
  • سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی: افرادی که دارای نزدیکی خانوادگی با فشار خون بالا هستند به احتمال زیاد با بیماری فشار خون و عوارض ناشی از آن درگیر خواهند بود.
  • چاقی و اضافه وزن: افراد دارای اضافه وزن یا چاقی احتمالاً فشار خون بالا ایجاد می کنند.
  • عدم تحرک بدنی: یک سبک زندگی بی تحرک باعث افزایش خطر می شود.
  • سیگار کشیدن: وقتی افراد سیگار می کشند رگ های خونی باریک می شوند و فشار خون بالا می رود. استعمال سیگار همچنین میزان اکسیژن خون را کاهش می دهد ، بنابراین قلب سریعتر پمپ می کند تا جبران شود و باعث افزایش فشار خون می شود.
  • مصرف الکل: نوشیدن مقدار زیادی الکل خطر فشار خون و عوارض آن مانند بیماری قلبی را افزایش می دهد.
  • رژیم غذایی: رژیم غذایی سرشار از چربی غیر اشباع و نمک ، باعث افزایش فشار خون می شود.
  • کلسترول بالا: بیش از ۵۰٪ از افراد مبتلا به فشار خون بالا ، کلسترول بالایی دارند. مصرف چربی های ناسالم می تواند باعث ایجاد کلسترول در شریان ها شود.
  • استرس روانی: استرس می تواند تأثیر شدیدی بر فشار خون داشته باشد ، به خصوص وقتی مزمن باشد. این بیماری می تواند در نتیجه عوامل اجتماعی اقتصادی و روانی ایجاد شود.
  • استرس: استرس مداوم می تواند منجر به فشار خون بالا شود و ممکن است خطر انتخاب های ناسالم مانند سیگار کشیدن را افزایش دهد.
  • دیابت: فشار خون بالا اغلب در کنار دیابت نوع ۱ ایجاد می شود. پیروی از یک برنامه درمانی برای کنترل دیابت می تواند خطر را کاهش دهد.
  • بارداری: فشار خون بالا در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی احتمال بیشتری دارد. فشار خون بالا نیز یک علامت پره اکلامپسی است ، یک اختلال جفت به شدت بالقوه.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

بسیاری از افراد با فشار خون بالا علائمی ندارند. به همین دلیل ، باید غربالگری منظم داشته باشند ، به خصوص افرادی که خطر بیشتری دارند. این گروه شامل موارد زیر است:

  • افراد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن
  • کسانی که سابقه قبلی فشار خون بالا دارند
  • کسانی که فشار خون دارند در پایان طبیعی است (از ۱۳۰-۱۳۹ / ۸۵-۸۹ میلی متر جیوه)
  • افراد با شرایط خاص بهداشتی

کارگروه خدمات پیشگیری از بیماری ایالات متحده (USPSTF) غربالگری سالانه را برای گروه های زیر الزامی میداند:

  • بزرگسالان در سن ۴۰ سال یا بالاتر
  • کسانی که خطر فشار خون بالا دارند

افراد با ریسک بالاتر شامل افرادی هستند که:

  • فشار خون بالا تا عادی (۱۳۰ تا ۱۳۹/۸۵ تا ۸۹ میلی متر جیوه)
  • دارای اضافه وزن یا چاقی هستند
  • آفریقایی آمریکایی ها هستند

بزرگسالان در سنین ۱۸-۳۹ سال که فشار خون آنها طبیعی است (کمتر از ۱۳۰/۸۵ میلی متر جیوه) و عوامل خطر دیگری ندارند باید هر ۳-۵ سال غربالگری بیشتری انجام دهند. USPSTF در حال حاضر غربالگری روتین را برای افراد ۱۷ ساله و زیر توصیه نمی کند.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا