قرص پروپرانولول ، موارد مصرف و عوارض آن چیست ؟

قرص پروپرانولول داروی ضد استرس و تپش قلب می باشد که اخیرا هم در بین دانش آموزان شایع شده است چون این دارو ضد استرس است و همه چیز را کنترل می کند. این باور غلطی است که همه داروها بدون عوارض هستند. شاید مصرف بیش از حد قرص پروپرانولول سبب اعتیاد به این دارو شود . کنار گذاشتنش بعد مدتی مشکل شود. همه چیز درباره قرص پروپرانولول را در وب سایت زندگی سالم مطالعه کنید.

پروپرانولول چیست؟

پروپرانولول ضربان را پایین می‌آورد، همچنین فشار خون را کاهش می‌دهد که این باعث می‌شود که مطمئن شوید مقدار  مطمئنی از خون و اکسیژن از طریق قلب به سراسر بدن پمپاژ می‌شود.

پروپرانولول (propranolol) دارویی از دسته بتابلاکرهاست (بتا بلاکر‌ها باعث کاهش آدرنالین در بدن و پیشگیری از اضطراب می‌شوند) که با نام‌های تجاری ایندرال و پرانول هم شناخته می‌شود، این دارو عمدتا برای درمان فشارخون و نامنظمی تپش قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد.  

داروی پروپرانولول یک مسدودکننده‌ی بتا است. که برای درمان فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، رعشه و لرزش و شرایطی از این دست مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو پس از حمله‌ی قلبی برای بهبود شانس بقا استفاده می‌شود. همچنین داروی پروپرانولول برای جلوگیری از سردردهای میگرنی و درد قفسه‌ی سینه (آنژین قلبی) کاربرد دارد. کاهش فشار خون بالا به جلوگیری از سکته‌ی مغزی و حملات قلبی و درمان مشکلات کلیوی کمک می‌کند. جلوگیری از درد قفسه‌ی سینه می‌تواند به بهبود توانایی شما در تمرینات ورزشی کمک کند.

نامهای تجاری پروپرانولول شامل ایندرال ال ای، اینوپران ایکس ال و همانژئول است. این دارو یک داروی تجویزی است و بنابراین تنها طبق نسخه پزشک قابل استفاده است. پروپرانولول به صورت قرص، کپسول، محلول خوراکی (همانژئول) و محلول تزریقی موجود است.

موارد مصرف قرص پروپرانولول

• درمان اضطراب : مصرف پروپرانولول برای اضطراب، باعث می‌شود کمتر احساس ضعف و سستی کنیم. اگر قلب سریع کار نکند و خون را به همه نقاط پمپاژ نکند، تقویت عضلات با افزایش خون‌ رسانی اتفاق نمی‌افتد. به همین دلیل، پروپرانولول برای درمان اضطراب استفاده می‌شود.

• کاهش استرس : پروپرانولول از بهترین داروهایی است که برای کاهش اضطراب عملکردی استفاده می‌شود.

• کنترل میگرن‌های عصبی: برای کمک به جلوگیری از میگرن این قرص تجویز می‌گردد. قرص پرانول ۱۰ یا پرانول ۲۰ می‌تواند برای افرادی که درمان‌های دیگری برای میگرن داشته‌اند و نامناسب بوده، مفید واقع شود.

• کنترل فشار خون: اگر فشار خون بالایی دارید، قرص پروپرانولول باعث می‌شود، فشار خون در رگ‌های شما کاهش یابد و به پیشگیری از ریتم غیر طبیعی سریع قلب (آریتمی) کمک می‌کند.

نکات مهم برای پروپرانولول

• پروپرانولول در چهار شکل موجود است : قرص خوراکی ، کپسول خوراکی ، محلول مایعه خوراکی و شکل تزریقی
• قرص خوراکی پروپرانولول حجم کاری قلب را کاهش می دهد و ضرب  آن را منظم می کند. این برای درمان فشار خون بالا، آنژین، فیبریلاسیون دهلیزی و لرزش استفاده می شود. همچنین برای جلوگیری از میگرن و کنترل تومورهای غده تیروئید و غده فوق کلیه استفاده می شود.
• اگرچه مصرف قرص پروپرانولول باعث تسکین وضعیت اضطراب و استرس ما می‌شود اما مصرف دایمی آن اعتیادآور است و بعد از آن بدون خوردن قرص کاری را نمی‌توانیم انجام دهیم. همچنین، بتابلاکرها مانند پروپرانول تنها می‌تواند آدرنالین را بلاک کند اما تولید آن را متوقف نمی‌کند.
• این دارو ممکن است باعث خواب آلودگی و گیجی گردد، لذا ضمن درمان از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارد خودداری نمایید.
• دارو را دور از نور و رطوبت ، در دمای زیر ۳۰ درجه سانتی گراد درون جعبه دربسته نگهداری نمایید. دور از دسترس کودکان قرار داده شود. از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری کنید.

هشداری مهم برای مصرف پروپرانولول :

• مصرف پروپرانولول را بدون مشورت پزشک متوقف نکنید.  هرگز مصرف این دارو را به صورت ناگهانی متوقف نکنید.
  
  این دارو می‌تواند منجر به نتایج غیرطبیعی در نتایج آزمایشی شود.اگر در حال درمان پرفشاری خون هستید، استفاده از پروپرانولول را حتی زمانی که احساس خوبی دارید مصرف کنید.دارو را در دمای اتاق و به دور از رطوبت نگه‌داری کنید.هرگز اجازه ندهید داروی مایع منجمد شود.
• پروپرانولول یک مسدود کننده بتاست که برای درمان فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، لرز و دیگر شرایط تجویز می شود. این دارو بعد از یک حمله قلبی استفاده می شود تا شانس زنده ماندن را بهبود بخشد. به علاوه پروپرانولول برای پیشگیری از بروز سردردهای میگرنی و درد قفسه سینه تجویز می شود.کاهش فشار خون از بروز سکته مغزی، حمله قلبی و مشکلات کلیوی پیشگیری می کند. پیشگیری از درد قفسه سینه می تواند توانایی فرد برای ورزش کردن را بهبود بخشد.
• پروپرانولول با مسدود کردن عملکرد برخی مواد شیمیایی طبیعی در بدن (مانند اپی نفرین epinephrine) که بر روی قلب و عروق خونی تاثیر می گذارند، عمل می کند. این تاثیر ضربان قلب، فشار خون و فشار وارد شده به قلب را کاهش می دهد.
• پروپرانولول برای پیشگیری از درد قفسه سینه و میگرن مصرف می شود و نباید برای درمان درد قفسه سینه و میگرن بعد از اینکه بروز کرده اند استفاده شود. برای تسکین حملات ناگهانی از داروهای دیگر طبق دستور پزشک مصرف کنید (به عنوان مثال قرص های نیتروگلیسرین nitroglycerin زیر زبانی برای درد قفسه سینه و سوماتریپتان sumatriptan برای میگرن).

عوارض جانبی شایع پروپرانولول

تعدادی از عوارض جانبی این دارو مشخص  شده است. شایع‌ترین عوارض جانبی آن عبارتند از:

• خشکی چشم
• حالت تهوع
• خواب آلودگی
• اسهال
• خفگی یا علائم برونشیت
• خستگی، احساس ضعف
• ریزش مو
• ضربان قلب پایین
• تغییر در میل جنسی
• تغییر در عملکرد جنسی

عوارض جانبی شدید پروپرانولول

در صورت بروز علائم زیر، فرد باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرد:

• مشکلات تنفسی یا برونکوسپاسم: احساس تنگی نفس یا خس خس سینه.
• واکنش‌های آلرژیک: خارش، بثورات پوستی، تورم صورت یا زبان.
• افزایش ناگهانی وزن: افزایش وزن غیرمعمول که ممکن است نشان‌دهنده احتباس مایعات باشد.
• مشکلات گردش خون: سرد شدن دست‌ها یا پاها.
• تغییرات ناگهانی در قند خون: علائم هیپوگلیسمی مانند سرگیجه، لرزش، و تعریق.
• مشکل خوابیدن یا کابوس: اختلالات خواب که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد.
• توهمات: تغییرات روانی جدی که نیاز به مراقبت فوری دارند.

بعضی از علائم خفیف هستند و در عرض چند هفته که بدن خود را با دارو تنظیم می‌کند، به تدریج از بین می‌روند. هر گونه علائم شدید یا علائمی که از بین نمی‌رود باید با پزشک در میان گذاشته شود. ممکن است که دوز مصرفی شخص بالا باشد یا بدن آنها به خوبی به دارو پاسخ نمی‌دهد.

همچنین برخی از نشانه‌های معمولتر و در عین حال شدیدتر در ارتباط پروپرانولول وجود دارد. فردی که هر کدام از این علائم را تجربه می‌کند باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرد.

• مشکلات تنفسی یا برونکوسپاسم
• ضربان قلب پایین
• واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، بثورات و کهیر یا تورم در صورت و زبان
• افزایش ناگهانی وزن
• تورم ساق پا، مچ پا یا کل پا
• مشکلات گردش خون مانند دستها یا پاهای سرد
• تغییرات ناگهانی در قند خون
• مشکل خوابیدن یا کابوس
• توهمات

به علت عوارض جانبی خاص، چند چیز وجود دارد که پزشکان به دنبال آن هستند تا تصمیم بگیرند که آیا بیمار می‌تواند پروپرانولول مصرف کند یا خیر

افراد مبتلا به اختلالات تنفسی مانند آسم، برونشیت یا آمفیزم نباید پروپرانولول مصرف کنند. به همین ترتیب، افراد مبتلا به کندی ضربان قلب یا فشار خون پایین باید از مصرف دارو خودداری کنند.

پزشکان همچنین باید بدانند آیا بیمار سابقه این بیماریها را دارد:

• بیماری کبد یا کلیه
• مشکلات قند خون یا دیابت
• مشکلات گردش خون
• اختلالات تیروئید
• نارسایی احتقانی قلب
• آلرژی
• اختلالات عضلانی
• علائم افسردگی

زنان شیرده نیز باید از مصرف این داروها اجتناب کنند، زیرا می‌تواند درون شیر مادر رفته و به کودک شیرخوار آسیب بزند. پروپرانولول را نباید برای نوزادان زیر ۲ کیلوگرم استفاده کرد.

اشکال و دوزهای پروپرانولول

• قرص خوراکی: این فرم معمول‌ترین شکل دارو است و در دوزهای مختلفی برای درمان شرایط گوناگون تجویز می‌شود. دوز معمول برای درمان فشار خون بالا معمولاً بین ۴۰ تا ۲۴۰ میلی‌گرم در روز است که بسته به شدت بیماری ممکن است به چندین دوز تقسیم شود
• کپسول خوراکی: این نوع دارو به صورت آهسته رهش عمل می‌کند و معمولاً یک بار در روز مصرف می‌شود. این فرم برای افرادی که نیاز به کنترل طولانی‌مدت دارند، مناسب است.
• محلول خوراکی: این فرم به ویژه برای کودکان یا بیمارانی که قادر به بلعیدن قرص نیستند، طراحی شده است. این محلول می‌تواند به راحتی مورد استفاده قرار گیرد و دوز آن به آسانی قابل تنظیم است.
• محلول تزریقی: این نوع دارو معمولاً در شرایط حاد و اضطراری مانند حملات قلبی یا آریتمی شدید استفاده می‌شود. دوز آن بسته به وضعیت بیمار توسط پزشک تعیین می‌شود و باید تحت نظارت دقیق انجام شود.

نکات مهم

• توجه به دوز: مقدار دقیق مصرف پروپرانولول باید تحت نظر پزشک تعیین شود. تغییر ناگهانی در دوز یا قطع مصرف بدون مشورت با پزشک ممکن است عوارض جدی ایجاد کند.
• موارد منع مصرف: افرادی که مشکلات قلبی خاص یا حساسیت به این دارو دارند باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.

تداخلات دارویی پروپرانولول

مصرف داروهای دیگر می‌تواند با عملکرد پروپرانولول در بدن اختلال داشته باشد. هر کسی که در حال مصرف این دارو برای درمان مشکلات نبض است باید قبل از مصرف پروپرانولول با پزشک خود مشورت کند.

افرادی که از سایر داروهای فشار خون مانند کلونیدین استفاده می‌کنند باید با دوز پایین و دیر آزاد شونده از این دارو استفاده کنند. در طول چند روز پزشک ممکن است توصیه کند تا دوز داروهای دیگر را به آرامی کاهش داد در عین حال دوز پروپرانولول را برای جلوگیری از عوارض جانبی افزایش می‌دهد.

از آنجایی که پروپرانولول یک بتا بلوکر است، نباید با بتا بلوکرهای دیگر مصرف شود. اثر ترکیبی این داروها، ضربان قلب را به نحو خطرناکی پایین می‌آورد. این در مورد مهارکننده‌های ACF، مسدود کننده‌های کانال کلسیم و آلفا بلوکرها که همگی عملکردی مشابه دارند نیز صادق است. مصرف داروهای مختلف برای همان منظور می‌تواند باعث کاهش ضربان به نحوی خطرناک یا حتی نارسایی قلبی شود.

افرادی که پروپرانولول مصرف می‌کنند باید از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن اجتناب کنند. این داروها ممکن است اثرات پروپرانولول را کاهش دهد.

اگر فردی نیازمند داروهای NSAID است باید با پزشک هماهنگ کند. پزشک وی می‌تواند به تصمیم گیری در مورد اینکه کدام دارو بهتر است و ضربان قلب را به منظور میزان داروی مورد نیاز کنترل می‌کند.

قرص پروپرانولول همچنین می‌تواند با سایر مواد مانند الکل واکنش داشته باشد. مصرف الکل هنگام مصرف پروپرانولول به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود زیرا الکل می‌تواند سطح پروپرانولول را در بدن افزایش دهد. این موجب عوارض جانبی بیشتر در بسیاری از افراد می‌شود.

جایگزینهای پروپرانولول

به علت عوارض و خطرات مرتبط با پروپرانولول، بسیاری از افراد به داروهای جایگزین برای از بین بردن علائم خود رو می‌آورند.

یک بتا بلوکر انتخابی همچون متوپرولول عوارض جانبی تنفسی کمتری برای مشکلات قلبی عروقی در افرادی که نگران سلامت تنفسی خود هستند، دارد.

از آنجایی که قرص پروپرانولول برای مشکلاتی مانند لرزش و پیشگیری از میگرن تجویز می‌شود، جایگزین‌های که برای هر کدام از این مشکلات مناسب هستند، تجویز می‌شود.

بهترین کار برای یک بیمار این است که با پزشک خود صحبت کند. با در نظر گرفتن شرح کامل پزشکی بیمار، پزشکان می‌توانند یک جایگزین که برای نیازهای خاص آنها از همه مناسبتر باشد تجویز کنند.

سوالات متداول درباره پروپرانولول

منابع : healthline و medicalnewstoday