سیپروفلوکساسین:نحوه مصرف ، عملکرد و عوارض آن
سیپروفلوکساسین از داروهای آنتی بیوتیک متعلق به کلاس دارویی فلوروکینولون آنتی بیوتیک ها می باشد که برای درمان طیف وسیعی از عفونت های باکتریایی تجویز می شود.
این دارو با رشد توقف و جلوگیری از تولید مجدد باکتری ها عمل کرده و تنها برای عفونت های باکتریایی اثربخش است. این دارو تنها برای عفونت های بسیار شدید که با جایگزین های آنتی بیوتیکی ایمن تر قابل درمان نیستند استفاده می شود زیرا آنتی بیوتیک های گروه فلوروکینولون ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی جدی و ناتوان کننده ای همچون پارگی تاندون یا مشکلات عصبی شوند که در برخی موارد قابل برگشت نمی باشد.
سیپروفلوکساسین برای عفونت های ویروسی همچون سرماخوردگی و آنفلوآنزا اثربخش نمی باشد، توجه به این نکته از آن جهت اهمیت دارد که استفاده نا به جا از هرگونه داروی آنتی بیوتیک ممکن است باعث کاهش اثر دارویی آن در سایر مواقع مورد نیاز شود.
مقاومت دارویی نسبت به آنتی بیوتیک ها در افراد مختلف جهان رو به افزایش است، در سال ۲۰۱۴ مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها گزارش داد که میزان افزایش گونوره در ۱۷ شهر آمریکایی بین سال های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۶ به دلیل مقاومت باکتری ها نسبت به سیپروفلوکساسین بوده است
نحوه مصرف سیپروفلوکساسین
- قبل از شروع مصرف دارو و یا بسته دارویی جدید حتما برچسب دارو را مطالعه کرده و سوالات خود را با پزشک در میان بگذارید.
- این دارو را می توان به همراه غذا یا به تنهایی مصرف کرد. مقدار مصرف سیپروفلوکساسین معمولا دو بار در روز (هر ۱۲ ساعت) و صبح و عصر می باشد، با این وجود در مورد دوز مصرف دقیقا مطابق دستور پزشک عمل کنید.
- قبل از مصرف سوسپانسیون یا محلول سیپروفلوکساسین بطری را به مدت ۱۵ ثانیه خوب تکان داده و از قاشق مخصوص اندازه گیری دوز استفاده کنید.
- مواد غذایی سرشار از کلسیم از جمله محصولات لبنی همچون شیر و ماست یا نوشیدنی های کلسیمی اثر سیپروفلوکساسین را کاهش می دهند. این دارو را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۶ ساعت بعد از این مواد غذایی مصرف کنید مگر آن که این محصولات بخشی از وعده غذایی بزرگ تر که شامل سایر مواد غذایی بدون کلسیمی است باشند، زیرا مواد غذایی دیگر اثر چسبندگی کلسیم را کاهش می دهند.
- برای از بین بردن کامل عفونت باید دارو را در کل مدت توصیه شده توسط پزشک مصرف کنید. در صورت قطع مصرف دارو علائم بیماری دوباره باز خواهند گشت
- بهتر است این دارو را با یک لیوان پر از آب مصرف کنیــــد. مصرف چندین لیوان آب در طول روز مفیـــد می باشد.
- برای به دست آوردن بهترین نتیجه این آنتی بیوتیک را در فواصل زمانی منظم و هر روز در ساعات مشابه روز قبل مصرف کنید تا نوبت دارو فراموش نشود.
- مصرف این دارو برای نوزادان و کودکان زیر ۱۸ سال توصیه نمی شود زیرا باعث بروز مشکلاتی در رشد استخوان ها می شود.
موارد مصرف سیپروفلوکساسین
- عفونت های دستگاه تنفسی به علت باکتری های گرم منفی
- تشدید بیماری مزمن انسدادی ریه
- عفونت های ریوی برونشادی در فیبروز کیستیک یا در برونشکتازی
- ذات الریه
- رسانه های اوتیت گرمسیری
- تشدید حاد سینوزیت مزمن به ویژه اگر این باکتری های گرم منفی ایجاد شود
- عفونت های دستگاه ادراری
- عفونت دستگاه تناسلی
- عفونت دستگاه گوارش (مثلا اسهال مسافرتی)
- عفونت های داخل شکمی
- عفونت های پوست و بافت نرم باکتری های گرم منفی
- عفونت بدخیم خارجی
- عفونت استخوان ها و مفاصل
- پیشگیری از عفونت های تهاجمی
- سیاه زخم تنفسی (پیشگیری از پس از مواجهه و درمان دارویی)
- سیپروفلوکساسین را می توان در مدیریت بیماران نوتروپنی که تب دارند و احتمالا به علت عفونت باکتریایی وجود دارد، مورد استفاده قرار می دهید.
برای مطالعه بیشتر
عوارض جانبی سیپروفلوکساسین
در صورت مشاهده علائم آلرژیک به سیپروفلوکساسین از جمله کهیر، تنفس مشکل، ورم در صورت یا گلو یا واکنش های شدید پوستی (تب، گلو درد، سوزش چشم ها، درد پوست، جوش های پوستی قرمز یا ارغوانی که پخش شده و باعث تاول یا پوسته پوسته شدن می شود) به اورژانس مراجعه کنید.
برخی عوارض جدی و خطرناک سیپروفلوکساسین عبارتند از:
- مشکلات تاندون
- اثر منفی روی اعصاب که می تواند به آسیب عصبی دائمی منجر شود
- تغییرات جدی رفتاری یا خلق و خو بعد از مصرف تنها یک دوز
- کاهش شدید قند خون که ممکن است به کما منجر شود
بنابراین در صورت مشاهده علائم زیر مصرف دارو را متوقف کرده و فورا با پزشک تماس بگیرید:
- علائم کاهش قند خون همچون سردرد، گرسنگی، تعریق، تحریک پذیری، سرگیجه، حالت تهوع، ضربان قلب سریع، احساس اضطراب یا لرزش
- علائم عصبی در دست ها، بازوان، پاها شامل بی حسی، ضعف، سوزن سوزن شدن یا درد سوزنده
- تغییرات جدی رفتاری یا خلق و خو مانند عصبی شدن، گیجی، آشفتگی، پارانویا، توهم، مشکلات حافظه، تمرکز مشکل، افکار مرتبط با خودکشی
- علائم پارگی تاندوم شامل درد ناگهانی، ورم، کبودی، حساسیت به لمس، سفتی، مشکلات حرکتی یا صدای ناگهانی هر یک از مفاصل (تا زمانی که از مراقبت های پزشکی برخوردار شوید به مفاصل استراحت دهید)
در موارد نادر مصرف سیپروفلوکساسین ممکن است باعث آسیب آئورت یا سرخرگ اصلی بدن شود که می تواند به خونریزی های خطرناک و مرگ منجر شود، در صورت درد شدید و دائمی در قفسه سینه، معده یا پشت به اورژانس مراجعه کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر نیز مصرف دارو را قطع کرده و فورا با پزشک تماس بگیرید:
- درد شدید معده، اسهال آبکی یا خونی
- ضربان قلب سریع یا کوبنده، احساس لرزش در قفسه سینه، تنگی نفس و سرگیجه ناگهانی مانند حالت غش کردن
- ظاهر شدن هرگونه نشانه جوش پوستی، مهم نیست چقدر جزئی باشد
- ضعف ماهیچه ها، مشکلات تنفسی
- کاهش یا قطع ادرار
- زردی (زرد شدن پوست یا چشم ها)
- افزایش فشار داخل جمجمه ای: سردردهای شدید، زنگ زدن گوش ها، سرگیجه، حالت تهوع، مشکلات بینایی، درد در ناحیه پشت چشم ها
عوارض جانبی شایع سیپروفلوکساسین عبارتند از:
- حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد معده
- خارش یا ترشحات واژن
- سردرد
- غیر طبیعی بودن تست عملکرد کبد
توجه: عوارض ذکر شده تنها بخشی از عوارض احتمالی سیپروفلوکساسین می باشد، برای اطلاع از لیست کامل عوارض جانبی این دارو با پزشک معالج صحبت کنید.
دوز مصرف سیپروفلوکساسین
مقدار مصرف سیپروفلوکساسین به نوع عفونت باکتریایی فرد بستگی دارد و دوز و طول دوره درمان با توجه به وضعیت پزشکی بیمار و واکنش بدن به درمان تعیین می شود.
این دارو معمولا به صورت قرص های معمولی و پیوسته رهش یا محلول تجویز می شود. قرص های معمولی و محلول این دارو معمولا دو بار در روز (صبح و عصر) و قرص های پیوسته رهش آن معمولا یک بار در روز تجویز می شود.
برخی دوزهای مصرف رایج قرص سیپروفلوکساسین معمولی عبارتند از:
- برای عفونت گونوره ساده: یک دوز ۲۵۰ میلی گرم
- عفونت ساده دستگاه ادراری: ۲۵۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت و به مدت ۳ روز
- اسهال باکتریایی: ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت به مدت ۵ تا ۷ روز
- سینوزیت حاد: ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت به مدت ۱۰ روز
- ذات الریه شدید: ۷۵۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت برای ۷ تا ۱۴ روز
- پروستاتیت باکتریایی مزمن: ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت برای ۲۸ روز
- عفونت متوسط استخوانی یا مفاصل: ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت برای ۴ تا ۶ هفته
توجه: از خوددرمانی عفونت پرهیز کرده و قبل از مصرف هرگونه داروی آنتی بیوتیک ابتدا با پزشک مشورت کنید.
در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف سیپروفلوکساسین، به محض یادآوری نسبت به مصرف آن اقدام کنید. اما اگر زمان زیادی تا نوبت بعدی باقی نمانده از خوردن آن صرف نظر کرده و هرگز دوز یک نوبت را دو برابر نکنید.
قبل از آماده کردن محلول سیپروفلوکساسین، پودر آن را در دمای اتاق نگهداری کنید، پس از تهیه محلول، می توانید سوسپانسیون را در دمای اتاق یا داخل یخچال نگهداری کنید. از انجماد محلول جلوگیری کرده و بعد از دو هفته داروی باقی مانده را دور بریزید. این دارو را در دمای اتاق و به دور از گرما، رطوبت، کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
